Moja lekcja

 0    104 fiche    yql83753
Télécharger mP3 Imprimer jouer consultez
 
question język polski réponse język polski
Bizancjum
commencer à apprendre
Wschodnie Cesarstwo Rzymskie założone po podziale Imperium Romanum na dwa cesarstwa w 395 r, najświetniejszy okres rozwoju przypada na okres panowania cesarza Justyniana (527-565), historię Bizancjum kończy podbój przez Turków w 1453 r.
Eksedra
commencer à apprendre
półkolista nisza/wnęka przypominająca apsydę
Empory
commencer à apprendre
druga kondygnacja naw bocznych, ew. obejścia
Pendentywy / Żagielki
commencer à apprendre
narożne sferyczne wycinki sklepienia umożliwiające oparcie kopuły na planie czworoboku.
Ikona
commencer à apprendre
od.gr. eikon – obraz, przedstawienie) - obraz kultowy, przeznaczony do modlitwy, wyobrażający osoby święte, sceny biblijne i religijno-symboliczne, wg wyznawców ikon zawierający w sobie pełną łaski obecność Świętego.
Ikonoklazm
commencer à apprendre
okres w historii Bizancjum, w którym dążono do zniesienia kultu świętych obrazów.
Izokefalizm
commencer à apprendre
zasada kompozycji wielofigurowej, którą cechuje ustawienie głów na tej samej wysokośc
Cerkiew
commencer à apprendre
świątynia obrządku wschodniego prawosławnego i grekokatolickiego. Cerkiew dzieli się na trzy części: sanktuarium (prezbiterium), część nawowa i narteks.
Ikonostas
commencer à apprendre
w cerkwi przegroda oddzielająca prezbiterium od nawy głównej, z zawieszonymi lub namalowanymi ikonami.
Pantokrator
commencer à apprendre
Wszechwładca - typ ikonograficzny przedstawienia Jezusa Chrystusa jako władcy siedzącego na tronie z uniesioną prawą ręką w geście błogosławieństwa i Księgą Ewangelii. To przedstawienie symbolizuje Chrystusa jako Władcę i Sędziego Świata
Maiestas Domini
commencer à apprendre
Chrystus na Majestacie - przedstawienie Chrystusa jako boskiego władcy, tronującego na kuli świata bądź tęczy, w mandorli
Aureola / Nimb
commencer à apprendre
świetlisty otok wokół postaci, lub samej głowy, symbolizujący boskość postaci
Mandorla
commencer à apprendre
(od mandorle – migdał) - rodzaj aureoli otaczającej postać tronujących Jezusa lub Maryi w kształcie owalu o ostrych zakończeniach
Anastasis
commencer à apprendre
scena ukazująca Zmartwychwstanie Jezusa
Veraikon
commencer à apprendre
obraz z przedstawieniem twarzy Chrystusa, uważany za powstały w sposób nadnaturalny, najbardziej popularny to tzw. Mandylion czyli twarz odbita na chuście św. Weroniki, o długich włosach z brodą.
Trójca Święta
commencer à apprendre
w sztuce przedstawienie Boga równocześnie w trzech postaciach: Bóg Ojciec, Syn Boży i Duch Święty w postaci gołębicy
Eleusa
commencer à apprendre
Umilenie; MB Czuła) – typ ikonograficzny przedstawienia MB z Dzieciątkiem ukazujący czułość między Matką a Synem przytulającym policzek do Jej twarzy.
Hodegetria
commencer à apprendre
typ ikonograficzny przedstawienia MB, w którym MB wskazuje na Chrystusa trzymanego na lewym ramieniu, w sztuce bizantyńskiej czasem trzyma, prezentuje Dzieciątko przed sobą
Deesis
commencer à apprendre
–typ ikonograficzny przedstawienia Chrystusa w środku a po Jego bokach Maryję oraz Jana Chrzciciela.
Sacra Conversazione
commencer à apprendre
Święta Rozmowa) – typ ikonograficzny w którym MB zajmuje centralne miejsce, a po jej bokach symetrycznie ustawieni są święci.
Psałterz
commencer à apprendre
zbiór psalmów używany jako modlitewnik bądź śpiewnik
Islam
commencer à apprendre
najmłodsza z religii monoteistycznych wyznająca wiarę w jednego Boga, która rozwinęła się wśród mieszkańców Półwyspu Arabskiego.
Meczet
commencer à apprendre
miejsce modlitwy, gdzie pada się na twarz. Sala modłów jest głównym pomieszczeniem, nie ma ołtarza i nie wolno używać pojęcia „kościół”
Minaret
commencer à apprendre
mukła wieża przy meczecie, z której wierni przez muezzina wzywani są 5 razy dziennie do modlitwy.
Łuk podkowiasty
commencer à apprendre
łuk typowy dla islamu, przypominający kształtem grecką Ω.
Arabeska
commencer à apprendre
ornament roślinny ze stylizowanej wici roślinnej, zakomponowany symetrycznie o geometrycznej ścisłości
Maureska / Moreska
commencer à apprendre
symetryczny ornament stworzony z mocno przestylizowanej wici roślinnej, która wypełnia całą płaszczyznę.
Horror vacui
commencer à apprendre
dosłownie “lęk przed pustką”, to cecha określająca nadmierną dekorację wypełniającą całkowicie powierzchnię.
Amor vacui
commencer à apprendre
dosłownie „umiłowanie pustki”, to cecha określająca oszczędną dekorację, z dużymi pustymi powierzchniami.
Średniowiecze
commencer à apprendre
okres w historii w kręgu kultury europejskiej (V w. – XV w.). Nazwa o charakterze pejoratywnym miała podkreślać „pustkę” między Starożytnością a jej „odrodzeniem” w renesansie.
Sztuka przedromańska
commencer à apprendre
sztuka rozwijająca się we wczesnym średniowieczu od przełomu VIII i IX w. do X w.
Renesans karoliński
commencer à apprendre
pierwszy okres rozwoju sztuki po upadku Imperium Romanum za panowania Karola Wielkiego, który chciał odrodzić wielkość Cesarstwa, także za pomocą sztuk
Kolegiata
commencer à apprendre
kościół przy którym jest zakon.
Katedra
commencer à apprendre
główny kościół biskupa diecezjalnego, arcybiskupa bądź patriarchy.
Charakter addycyjny
commencer à apprendre
cecha architektury romańskiej określająca prostotę budowli złożonej z podstawowych brył geometrycznych.
Ambit
commencer à apprendre
obejście wokół prezbiterium, powstałe z przedłużenia naw bocznych, char. zwłaszcza dla kościołów pielgrzymkowych.
Westwerk
commencer à apprendre
rozbudowana zachodnia część bazyliki, charakterystyczna dla architektury przedromańskiej, zawierająca empory.
Kapitularz
commencer à apprendre
sala w klasztorze przeznaczona do zebrań zakonników, przeważnie o charakterze reprezentacyjnym, miejsce narad
Skryptorium
commencer à apprendre
pracownia mnichów przepisujących i dekorujących księgi
Refektarz
commencer à apprendre
jadalnia w klasztorze
Wirydarz
commencer à apprendre
kwadratowy lub prostokątny ogród umieszczony wewnątrz murów klasztornych.
Krużganki
commencer à apprendre
zewnętrzny ciąg komunikacyjny wzdłuż ściany budynku, najczęściej od strony dziedzińca, ogrodu
Dormitorium
commencer à apprendre
sala sypialna zakonników w klasztorze.
Ewangeliarz
commencer à apprendre
ozdobna księga liturgiczna zawierająca teksty 4 Ewangelii.
Plecionka
commencer à apprendre
ciągły ornament złożony z linii, pasów, taśm, listew, wici roślinnych itd.
Ornament zoomorficzny
commencer à apprendre
ornament oparty na motywach zaczerpniętych z realnego bądź fantastycznego świata zwierząt.
Styl romański
commencer à apprendre
styl w sztukach plastycznych rozwijający się od XI – do XIII w. w epoce średniowiecza; nazwa podkreśla inspiracje sztuką antyczną, w tym starożytną rzymską. Główne cechy to teocentryzm, łuk półkolisty, sklepienie kolebkowe i krzyżowe, system wiązany.
Sklepienie
commencer à apprendre
konstrukcja budowlana o przekroju krzywoliniowym, służąca do przykrycia odpowiedniej przestrzeni budynku
Sklepienie kolebkowe
commencer à apprendre
sklepienie oparte na łuku półkolistym, w kształcie połowy leżącego walca
Gurty
commencer à apprendre
wewnętrzne łuki wzmacniające sklepienie.
Sklepienie krzyżowe
commencer à apprendre
sklepienie powstałe z dwóch krzyżujących się kolebek.
Przęsło
commencer à apprendre
owtarzający się element konstrukcyjny, zawarty pomiędzy sąsiadującymi podporami.
System wiązany
commencer à apprendre
system kompozycyjny i konstrukcyjny sklepienia krzyżowego, w którym jednemu przęsłu nawy głównej odpowiadają dwa przęsła nawy bocznych.
Biforium
commencer à apprendre
dwudzielne arkadowe okno o charakterze dekoracyjnym
Triforium
commencer à apprendre
trójdzielne arkadowe okno o charakterze dekoracyjnym
Głowica kostkowa
commencer à apprendre
głowica geometryczna w kształcie kuli z obciętymi płasko bokami, char. dla stylu romańskiego
Portal
commencer à apprendre
ozdobne obramowanie otworu wejściowego.
Prawo ramy
commencer à apprendre
cecha rzeźby romańskiej polegająca na nieumiejętnym dopasowaniu figur do kształtu pola, co powoduje deformację i dysproporcję postaci
Biblia Pauperum
commencer à apprendre
dosłownie Biblia „dla ubogich” - chodzi o ubogich duchem, czyli nieumiejących czytać, to przedstawianie w rzeźbie i malarstwie ilustracji do scen ze Starego i Nowego Testamentu.
Rotunda
commencer à apprendre
budowla na planie koła.
Blenda
commencer à apprendre
„ślepy otwór” - płytka wnęka w murze o charakterze dekoracyjnym
Krypta
commencer à apprendre
podziemne ciemne pomieszczenie w kościołach pod prezbiterium, mieszczące relikwie lub grób świętego.
Emalia
commencer à apprendre
technika zdobnicza w złotnictwie polegająca na stopieniu sproszkowanego szkła i nałożeniu na podłoże metalowe
Gotyk
commencer à apprendre
to drugi z wielkich stylów epoki średniowiecza (XII a XV wiekiem). Nazwa została nadana przez Giorgio Vasariego. Główne cechy stylu: łuk ostry, sklepienie krzyżowo-żebrowe, system przyporowy, wertykalizm, ekspresja.
Mistycyzm
commencer à apprendre
prąd umysłowy dążący do bezpośredniego kontaktu z Bogiem.
Łuk ostry
commencer à apprendre
łuk złożony z dwóch odcinków prostej stykających się pod ostrym kątem, typowy dla konstrukcji stylu gotyckiego.
Sklepienie krzyżowo-żebrowe
commencer à apprendre
charakterystyczne dla stylu gotyckiego sklepienie oparte na łuku ostrym, składające się z dwóch skrzyżowanych łuków ostrych i od wewnątrz wzmocnione na linach przecinania się kolebek dodatkowymi żebrami.
Sklepienie gwiaździste
commencer à apprendre
odmiana sklepienia krzyżowo-żebrowego o dodatkowych podziałach tworzących układ gwiazdy.
Sklepienie wachlarzowe
commencer à apprendre
zbudowane jest na żebrach promieniście rozchodzących się z przyściennych punktów podparcia, tworzących układ przypominający wachlarze.
Sklepienie sieciowe
commencer à apprendre
rodzaj sklepienia popularnego pod koniec gotyku, najczęściej kolebkowego, w którym wprowadzono krzyżujące się żebra tworzące siatkę rombów, co nadaje mu kształt sie
Sklepienie kryształowe
commencer à apprendre
sklepienie stosowane w późnym gotyku, w którym zrezygnowano z żeber a wysklepki sklepienne mają ostre krawędzie. Uzyskiwano w ten sposób powierzchnie złożone z licznych, małych wysklepek, uwypuklanych grą światłocieniową
Sklepienie piastowskie
commencer à apprendre
odmiana sklepienia kż, na jednym z boków– wyprowadzane z niego żebra dzielą sklepienie na trzy duże pola, z których każde dodatkowo podzielone jest jeszcze na trzy części, co w efekcie tworzy układ dziewięciu trójkątów.
Służki
commencer à apprendre
pionowe cienkie elementy kamienne o przekroju wałka zespolone z filarem, przenoszące na niego ciężar sklepienia.
Zwornik / klucz sklepienia
commencer à apprendre
środkowy szczytowy kliniec łuku lub sklepienia, wyróżniający się kształtem i dekoracyjnym charakterem.
Przypora / skarpa
commencer à apprendre
pionowy element konstrukcyjny, architektoniczny w formie prostego filara przyściennego, wzmacniający konstrukcję, np. przenosi ciężar sklepienia na fundament.
Łuk przyporowy
commencer à apprendre
element gotyckiego systemu konstrukcyjnego mający za zadanie przerzucanie ciężaru sklepienia nad nawami bocznymi na zewnętrzne przypory
System szkieletowy / przyporowy
commencer à apprendre
ch. styl gotyckiego umożliwiający przesklepienie dużych wysokich przestrzeni, w którym ciężar sklepienia krzyżowo-żebrowego jest przenoszony częściowo za pośrednictwem służek na filary, częściowo przez zewnętrzne łuki przyporowe na przypory.
Rozeta
commencer à apprendre
duże okrągłe okno wypełnione kamienną dekoracją o charakterze stylizowanej róży, mieszczące witraż.
Maswerk
commencer à apprendre
dekoracja architektoniczna stylizowana na kształt koniczyny, najczęściej wypełniająca szczyt łuku ostrego
Pinakiel / Fiala
commencer à apprendre
rodzaj zwieńczenia w formie małej wieżyczki, np. na zakończeniu przypory
Sterczyna
commencer à apprendre
ały pionowy element wieńczący np. pinakiel, mały obelisk
Wimperga
commencer à apprendre
char. dla stylu gotyckiego zwieńczenie w formie trójkąta, np. nad łukiem ostrym okien, portalu
Rzygacz / Gargulec
commencer à apprendre
zdobne zakończenie rynny dachowej odprowadzającej wodę z dala od lica muru
Żabki dekoracyjne /Czołgank
commencer à apprendre
są to ozdoby architektoniczne w kształcie zwiniętych liści lub pączków, które dekorują krawędzie
Kwiaton
commencer à apprendre
Gotyk parawanowy
Pieta
commencer à apprendre
typ ikonograficzny dogmatyczny będący przedstawieniem opłakującej Matki Boskiej trzymającej ciało zdjętego z krzyża Chrystusa
Krucyfiks
commencer à apprendre
krzyż z przedstawieniem Chrystusa
Perizonium
commencer à apprendre
szata okrywająca łono Jezusa.
Nurt dolorystyczny
commencer à apprendre
nurt koncentrujący się na Męce Chrystusa, narzędziach Męki i przedstawieniu cierpienia Chrystusa i Maryi – Mater Dolora czyli Matka Cierpiąca.
Devotio moderna
commencer à apprendre
nowa pobożność” - nurt pobożności rozwijający się w XIV i XV w. w Niderlandach i Nadrenii propagujący ubóstwo i pobożność.
Poliptyk
commencer à apprendre
wieloskrzydłowy ołtarz szafiasty charakterystyczny dla gotyku
Predella / Nadmensa
commencer à apprendre
najniższa część poliptyku, jego podstawa spoczywająca na mensie (dawniej kapłan stał tyłem do wiernych a przodem do ołtarza).
Drzewo Jessego
commencer à apprendre
motyw ikonograficzny przedstawiający rodowód Chrystusa
Retabulum / Nastawa ołtarzowa
commencer à apprendre
główna środkowa część ołtarza szafiastego.
Tumba
commencer à apprendre
zasadnicza część nagrobków gotyckich i renesansowych o kształcie skrzyni zamkniętej od góry płytą z rzeźbioną postacią zmarłego.
Epitafium
commencer à apprendre
ozdobna tablica upamiętniająca zmarłego wmurowywana w ściany kościoła (różni się od zwykłej tablicy nagrobnej, która jest pozbawiona ozdób)
Styl międzynarodowy w średniowieczu
commencer à apprendre
późna faza stylu gotyckiego (1390-1430/50) rozróżniana w nastrojowym malarstwie i rzeźbie, cechująca się liryzmem i pewną wytwornością
Typ halowy / Hala
commencer à apprendre
typ kościoła, w którym wszystkie nawy są tej samej wysokości.
Barbakan / Rondel
commencer à apprendre
dzieło obronne wysunięte przed linię murów, najczęściej w formie baszty cylindrycznej z bramą.
System filarowo–skarpowy
commencer à apprendre
odmiana gotyckiego systemu konstrukcyjnego, występująca w kościołach krakowskich, w którym konstrukcję wspierają skarpy (przypory) dobudowane do filarów międzynawowych, od strony nawy bocznej.
En grisaille / Grisaille
commencer à apprendre
malowidło monochromatyczne naśladujące płaskorzeźbę lub rzeźbę wykonane kolorem szarym
Protorenesans
commencer à apprendre
okres w sztuce późnego średniowiecza na terenie Włoch, Niemiec, Niderlandów i południowej Francji będący zapowiedzią renesansu
Trecento
commencer à apprendre
termin używany na oznaczenie sztuki włoskiej XIV w., dosłownie „trzynaście setek” czyli 1300.
Prekursor
commencer à apprendre
(łac. poprzednik) - artysta wprowadzający nowe elementy w swojej twórczości, wpływający bezpośrednio na rozwój kolejnego zjawiska

Vous devez vous connecter pour poster un commentaire.