Łacina

 0    351 fiche    piotrek2319994
Télécharger mP3 Imprimer jouer consultez
 
question réponse
1. mos maiorum
commencer à apprendre
zwyczaj przodków;
2. consuetudo
commencer à apprendre
zwyczaj;
3. ius est ars boni et aequi
commencer à apprendre
prawo jest sztuką stosowania tego co dobre i słuszne;
4. ius civile
commencer à apprendre
prawo krajowe, obywatelskie;
5. ius canonicum
commencer à apprendre
prawo kanoniczne;
6. ius cogens
commencer à apprendre
prawo bezwzględnie wiążące, przepisy prawne, które każdy z podmiotów musi w konkretnym przypadku respektować nie mając żadnej możliwości uchylenia ich zastosowania przez oświadczenie woli. (Istnieje jeden rodzaj powinnego zachowania);
7. ius dispositivum
commencer à apprendre
prawo względnie wiążące; prawo opierające się w szerokim zakresie na uznaniu autonomii woli stron, które mogły z dużą swobodą kształtować swoje stosunki prawne, mają zastosowanie wówczas jeśli zainteresowana osoba nie postanowi inaczej
(dowolne kształtowanie przez strony np. ustalenie czynszu, umowa kupna-sprzedaży);
8. ius particulare
commencer à apprendre
prawo miejscowe
9. ius universale
commencer à apprendre
prawo uniwersalne, powszechne (np. dyrektywy UE);
10. ignorantia iuris nocet
commencer à apprendre
nieznajomość prawa szkodzi;
11. ignorantia facti non nocet
commencer à apprendre
nieznajomość faktów nie szkodzi;
12. forum
commencer à apprendre
rynek, targ, sąd;
13. forum competens
commencer à apprendre
sąd właściwy do rozpoznania danej sprawy;
14. forum contractus
commencer à apprendre
miejsce gdzie została zawarta umowa;
15. forum delicti commissi
commencer à apprendre
miejsce popełnienia przestępstwa;
16. forum domicilii
commencer à apprendre
miejsce zamieszkania;
17. forum originis
commencer à apprendre
miejsce pochodzenia;
18. forum rei sitae
commencer à apprendre
miejsce gdzie jest przedmiot sporu;
19. forum solutionis
commencer à apprendre
miejsce spełnienia świadczenia;
20. forum soluti contractus
commencer à apprendre
miejsce wywiązania się z umowy;
21. forum hereditatis
commencer à apprendre
miejsce według jakiego prawa nastąpi spadek/miejsce gdzie nastąpi spadek;
22. privilegium fori
commencer à apprendre
przywilej stawania przed sądem specjalnym np. sąd duchowny;
23. actor sequitur forum rei
commencer à apprendre
powód idzie/niesie powództwo do sądu pozwanego (sąd właściwy dla miejsca zamieszkania pozwanego);
24. iura novit curia!
commencer à apprendre
sąd (urząd) zna prawo. W prawie rzymskim to strony musiały udowodnić, że dane prawo obowiązuje. Obecnie przyjmuje się, że sąd zna prawo;
25. lex
commencer à apprendre
ustawa;
26. lex perfecta
commencer à apprendre
ustawa opatrzona sankcją nieważności. Nieważność czynności dokonanej wbrew przepisom np. zakaz darowizn między małżonkami;
27. lex plus quam perfecta
commencer à apprendre
ustawa przewidująca sankcję nieważności i represyjną np. bigamia;
28. lex minus quam perfecta
commencer à apprendre
ustawa nie przewidująca sankcji nieważności tylko sankcję karną np. związek małżeński zawarty w czasie żałoby był ważny, ale strony podlegały karze infamii;
29. lex imperfecta
commencer à apprendre
ustawa nie przewidująca ani nieważności, ani kary za dokonanie czynności zabronionej przez ustawę np. lex Cincia zakazująca nadmiernych darowizn na rzecz osób spoza rodziny, leges sumptuariae;
30. praeter legem
commencer à apprendre
działanie obok prawa, szukanie luk w prawie (obejście przepisów);
31. contra legem
commencer à apprendre
działanie sprzeczne z ustawą;
32. iuxta legem
commencer à apprendre
działanie zgodnie z ustawą (przepisem);
33. ratio legis
commencer à apprendre
zamierzenie ustawodawcy, cel ustawy;
34. ubi eadem legis ratio, ibi eadem dispositio
commencer à apprendre
Gdzie ten sam cel ustawy, tam takie samo uregulowanie (taka sama dyspozycja ustawy), w takich samych okolicznościach należy stosować takie same rozwiązania prawne, zasada dobrego prawodawcy;
35. per analogiam
commencer à apprendre
wnioskowanie przez podobieństwo np. jeśli nie mogę znaleźć czegoś w ustawie sięgam do podobnych przepisów;
36. analogia legis
commencer à apprendre
analogia w obrębie jednego aktu prawnego;
37. analogia iuris
commencer à apprendre
analogia w obrębie całego systemu prawa;
38. a contrario
commencer à apprendre
wnioskowanie z przeciwieństwa np. jeśli coś nie jest zakazane to jest dozwolone;
39. praesumptio facti
commencer à apprendre
domniemanie faktu;
40. praesumptio iuris tantum
commencer à apprendre
domniemanie prawne (wzruszalne) np. domniemanie ojcostwa;
41. praesumptio iuris ac de iure
commencer à apprendre
domniemanie prawne niewzruszalne, nie można go obalić przez przeprowadzenie przeciwdowodu np. wpisy w księgach wieczystych;
42. nullum crimen sine lege
commencer à apprendre
nie ma przestępstwa bez ustawy;
43. lex retro non agit
commencer à apprendre
ustawa nie działa wstecz np. przepisy które prowadzą do pogorszenia czyjejś sytuacji. Jeśli dzisiaj coś nie jest przestępstwem i to popełniłem a jutro jest już to spenalizowane to nie mogę zostać za to ukarany;
44. lex posterior derogat legi priori
commencer à apprendre
ustawa późniejsza uchyla wcześniejszą;
45. lex specialis derogat legi generali
commencer à apprendre
ustawa szczególna uchyla ustawę ogólną np. do żołnierza który popełnił przestępstwo zastosujemy kodeks karny wojskowy, a nie kodeks karny.;
46. lex posterior generalis non derogat legi priori speciali
commencer à apprendre
ustawa ogólna późniejsza nie uchyla ustawy wcześniejszej szczególnej;
47. de lege lata
commencer à apprendre
komentarz do istniejącego już przepisu;
48. de lege ferenda
commencer à apprendre
postulat o tym, że należy wprowadzić jakiś przepis (postulat zmian);
49. sensu stricto
commencer à apprendre
ściśle, w znaczeniu ścisłym;
50. sensu largo
commencer à apprendre
szeroko, w znaczeniu szerokim;
51. clara non sunt interpretanda
commencer à apprendre
normy, które są jasne nie wymagają interpretacji (wykładni);
52. ex definitione
commencer à apprendre
z definicji;
53. qui suo iure utitur, neminem laedit
commencer à apprendre
kto korzysta ze swojego prawa, nikomu nie szkodzi;
54. prior tempore potior iure
commencer à apprendre
kto pierwszy ten lepszy. Pierwszy w czasie, lepszy w prawie;
55. expressis verbis
commencer à apprendre
wyraźnie powiedziane, dobitnymi słowami, dokładnie;
56. numerus clausus
commencer à apprendre
wyliczenia wyczerpujące, liczba zamknięta np. zawarty w konstytucji RP katalog źródeł prawa powszechnie obowiązującego;
57. prima facie
commencer à apprendre
na pierwszy rzut oka;
58. genus
commencer à apprendre
rzeczy oznaczone gatunkowo, rzeczy oznaczone co do gatunku; rzeczy zamienne, rodzajowo oznaczone, takie, które określano za pomocą wagi, miary i ilości np. zboże, olej, wino, pieniądze;
59. species
commencer à apprendre
rzeczy oznaczone indywidualne, rzeczy odrębnie kwalifikowane ze względu na ich cechy indywidualne (obraz, rzeźba), niezamienne;
60. genus perire non censetur
commencer à apprendre
uważa się, że gatunek nie ginie. (rzeczy oznaczone gatunkowo w razie zaginięcia muszą być zastąpione)
61. inter vivos
commencer à apprendre
czynności prawne za życia np. umowy, kupno-sprzedaż;
62. mortis causa
commencer à apprendre
czynności prawne na wypadek śmierci np. testament;
63. causa solvendi
commencer à apprendre
podstawa przekazania wartości z tytułu uwolnienia się ze zobowiązania, chęć umorzenia istniejącego długu;
64. causa donandi
commencer à apprendre
podstawa darowizny, w celu dokonania darowizny. Dokonuje się po to, żeby nastąpiło przysporzenie na rzecz innej osoby bez żadnego ekwiwalentu (przykład: darowizna przyczyna: chęć obdarowania);
65. causa obligandi vel acquirendi
commencer à apprendre
w celu zobowiązania kogoś, celem jest nabycie prawa lub innej korzyści majątkowej przez dokonującego przysporzenia, czyli zwiększenie jego aktywów (przykład: sprzedaż, najem);
66. per facta concludenta
commencer à apprendre
konkluzja przez fakty dorozumiałe np. jeśli wsiadasz do autobusu to zawierasz umowe per facta concludentia i musisz w ramach tej umowy kupić bilet;
67. ad solemnitatem
commencer à apprendre
(forma czynności prawnej zastrzeżona) pod rygorem nieważności, aby była skuteczna musi mieć określoną formę ta czynność np. akt notarialny;
68. ad probationem
commencer à apprendre
(forma czynności prawnej zastrzeżona) dla celów dowodowych, czynność prawna dokonywana na piśmie w celu posiadania dowodu jej zawarcia np. umowa kredytowa zawierana z bankiem;
69. ad eventum
commencer à apprendre
(forma czynności prawnej zastrzeżona) dla wywołania określonych skutków prawnych np. darowizna za 1 zł;
70. negotium claudicans
zobowiązująca wykonana przez osobę małoletnią bez zgody opiekuna)
commencer à apprendre
czynność prawna kulejąca, dokonana przez osobę nieupoważnioną (np. pełnomocnik bez upoważnienia) lub niezdolną, (np. czynność rozporządzająco
do momentu wydania zgody/potwierdzenia nie jest nieważna tylko nieskuteczna, charakteryzuje się bezskutecznością zawieszoną;
71. essentialia negoti
commencer à apprendre
istota czynności prawnej, dzięki nim można było zaliczyć czynność do danego typu i odróżnić od innych.
Bez ustalenia essentialia negotii nie można zawrzeć ważnej czynności prawnej np. przy kontrakcie kupna sprzedaży należy określić towar i cenę, w testamencie należy wyznaczyć dziedzica bo bez tego czynności te byłyby nieważne
72. naturalia negotii
commencer à apprendre
to co jest z natury związane z czynnością. Wynikają one z zasad sprawiedliwego obrotu prawnego. Dorozumiewa się że z określoną czynnością związane są milcząco
(nie muszą być wyraźnie określone) tego rodzaju elementy np. przy kupnie sprzedaży przyjmuje się odpowiedzialność za wady fizyczne i wady prawne towaru. Mogą być one przez strony rozszerzone lub wyłączone.;
73. accidentalia negotii
commencer à apprendre
klauzule dodatkowe np. termin, warunek, polecenie;
74. erga omnes
commencer à apprendre
skuteczne wobec wszystkich którzy chcieliby naruszyć prawo właściciela jakiejś rzeczy lub jakieś inne prawo skuteczne wobec wszystkich np. prawa rzeczowe (przysługująca skarga > actio in rem);
75. inter partes
commencer à apprendre
stosunki zobowiązaniowe skuteczne wobec stron np. zobowiązania z umów (przysługująca skarga > actio in personam);
76. causa
commencer à apprendre
przyczyna, podstawa, przypadek;
77. vacatio legis
commencer à apprendre
okres między datą ogłoszenia aktu prawnego, a datą jego wejścia w życie;
78. verba legis
commencer à apprendre
słowami ustawy, brzmienie ustawy;
79. condicio
commencer à apprendre
warunek;
80. dies
commencer à apprendre
termin;
81. dies a quo
commencer à apprendre
termin początkowy (od którego dnia);
82. dies ad quem
commencer à apprendre
termin końcowy (do którego dnia) po zakończeniu którego czynność przestaje być skuteczna;
83. computatio civilis
commencer à apprendre
tzw. komputacja rzymska, sposób liczenia czasu od dnia zdarzenia, w której najmniejszą jednostką obliczania czasu jest doba;
84. computatio a momento ad momentum
commencer à apprendre
liczenie co do minuty, bardzo dokładne;
85. ex tunc
commencer à apprendre
od momentu dokonania, mocą wsteczną;
86. ex nunc
commencer à apprendre
od teraz;
87. res
commencer à apprendre
rzecz;
88. res omnium communes
commencer à apprendre
rzeczy wspólne dla wszystkich np. powietrze, morze, brzegi morskie;
89. superficies solo cedit
commencer à apprendre
to co zostało na stałe połączone z gruntem staje się własnością właściciela gruntu np. drzewo;
90. iura in re aliena
commencer à apprendre
prawa na rzeczy cudzej (ograniczone prawa rzeczowe) np. hipoteka na dom;
91. ius possidendi
commencer à apprendre
prawo do posiadania rzeczy;
92. ius utendi (abutendi)
commencer à apprendre
prawo do używania rzeczy;
93. ius disponendi
commencer à apprendre
prawo dysponowania rzeczą np. można ją sprzedać, wynająć;
94. ius infinitum
commencer à apprendre
prawo nieograniczone (w praktyce nie ma czegoś takiego, gdyż każde prawo da się ograniczyć);
95. nemo plus iuris ad (in) alium fransferre potest quam ipse haberet
commencer à apprendre
nikt nie może przenieść na drugiego więcej praw niż sam posiada np. jeśli nie jestem właścicielem jakiejś rzeczy to nie mogę przenieść jej własności na kogoś innego;
96. accessio possessionis
commencer à apprendre
doliczenie posiadania;
97. accessio temporis
commencer à apprendre
doliczenie czasu;
98. in statu usucapiendi
commencer à apprendre
w trakcie biegu zasiedzenia;
99. dominium directum
commencer à apprendre
własność zwierzchnia (senior);
100. dominium utile
commencer à apprendre
własność podrzędna (wasal);
101. condominium pro indiviso
commencer à apprendre
współwłasność w częściach idealnych, współwłasność niepodzielna;
102. rei vindicatio
commencer à apprendre
powództwo windykacyjne (skarga wydobywcza), wytacza się kiedy jest się pozbawionym danej rzeczy, aby ją z powrotem odzyskać;
103. actio negatoria
commencer à apprendre
powództwo negatoryjne, skarga o naruszenie posiadania, kiedy naruszający zachowywał się tak jakby miał prawo do korzystania z rzeczy;
104. non facere pati
commencer à apprendre
nic nie robić/ znosić służebność, ten kto jest obciążony służebnością, musi to znosić i nic nie robić;
105. confussio
commencer à apprendre
zmieszanie np. płynów;
106. ususfructus
commencer à apprendre
służebność osobista pobierania wszystkich pożytków, polega na prawie używania cudzej rzeczy i pobierania z niej wszystkich pożytków bez naruszenia jej substancji - bez zużycia;
107. quasi-ususfructus
commencer à apprendre
korzystanie z rzeczy zużywalnej, użytkowanie, którego przedmiotem była rzecz zużywalna, która staje się własnością użytkownika z obowiązkiem zwrotu w takiej samej ilości i jakości jak przed użytkowaniem;
108. servitus in faciendo consistere nequit
commencer à apprendre
służebność nie polega na działaniu. Właściciel zobowiązany był jedynie do znoszenia cudzego działania lub powstrzymania się od działania;
109. pignus
commencer à apprendre
zastaw ręczny;
110. pignus antichreticum
commencer à apprendre
zastaw antychretyczny, polega on na tym, że dłużnik daje rzecz wierzycielowi, a pożytki z tej rzeczy zaliczane są na poczet długu;
111. corpus
commencer à apprendre
fizyczne/faktyczne władanie(w innym znaczeniu to po prostu rzecz/przedmiot);
112. animus
commencer à apprendre
wola władania;
113. animus rem sibi habendi/animus possidendi
commencer à apprendre
wola zatrzymania rzeczy dla siebie;
114. nemo sibi ipse causam possessionis mutare potest
commencer à apprendre
nikt sam dla siebie nie może zmienić podstawy posiadania;
115. possessio vitiosa
commencer à apprendre
posiadanie wadliwe np. jeśli ktoś nabył siłą, podstępem, potajemnie;
116. possessio non vitiosa
commencer à apprendre
posiadanie niewadliwe;
117. animus possidendi pro alieno
commencer à apprendre
wola posiadania w czyimś imieniu;
118. precario dans
commencer à apprendre
oddający w prekarium;
prekarium
commencer à apprendre
umowa polegająca na oddaniu rzeczy na prośbę w bezpłatne używanie z obowiązkiem zwrotu na każdoczesne żądanie;
119. precario accipiens
commencer à apprendre
prekarzysta otrzymujący w prekarium;
120. beneficium possessionis
commencer à apprendre
dobrodziejstwa posiadania;
121. cautio damni infecti
commencer à apprendre
gwarancja naprawienia szkody, stypulacja o charakterze gwarancyjno-odszkodowawczym;
122. constitutum possessorium
commencer à apprendre
ustanowienie kogoś posiadaczem, zbywca przenosił własność rzeczy na nabywcę bez jej wydawania np. przenoszę własność mojego niewolnika z jednoczesnym zawarciem umowy, iż przez określony czas będę tytułem najmu korzystać z jego pracy;
123. traditio corporalis
commencer à apprendre
przeniesienie fizyczne, przeniesienie posiadania poprzez wydanie rzeczy;
124. longa manu tradittio
commencer à apprendre
przekazanie przez wskazanie rzeczy z odległości, bez fizycznego zetknięcia się z nią;
125. traditio brevi manu
commencer à apprendre
zachodziła wówczas, gdy dotychczasowy depozytariusz w drodze umowy (np. kupna) stawał się posiadaczem tej rzeczy, kupowanie rzeczy, którą się dzierżyło;
126. traditio symblolica
commencer à apprendre
przeniesienie własności poprzez symboliczną czynność np. wręczenie kupującemu kluczyków do samochodu;
127. successio
commencer à apprendre
dziedziczenie;
128. successio ex lege
commencer à apprendre
dziedziczenie z ustawy;
129. successio anticipata
commencer à apprendre
to co ktoś otrzymał na poczet spadku, dziedziczenie za życia (spadek wcześniej przyjęty);
130. successio ordinum et gradum
commencer à apprendre
dziedziczenie wg stopni/klas (wstępni, zstępni),. Gdy do spadku nie zgłosili się w określonym terminie powołani w pierwszej kolejności, pretor oferował go dalszym krewnym w tej samej klasie lub dziedzicom następnej klasy;
131. successio in possessionem
commencer à apprendre
przejęcie uprawnień swojego poprzednika, spadkobierca mógł kontynuować zasiedzenie spadkodawcy, o ile ten spełniał przesłanki potrzebne do zasiedzenia;
132. successio ab intestato
commencer à apprendre
dziedziczenie beztestamentowe (ustawowe), po kimś kto nie pozostawił testamentu, lub był on nieważny czy też nieskuteczny;
133. successio contra tabulas
commencer à apprendre
dziedziczenie wbrew testamentowi;
134. successio ex testamento
commencer à apprendre
dziedziczenie na podstawie testamentu;
135. successio in universitatem
commencer à apprendre
dziedziczenie w zakresie ogólnym, przejęcie ogółu praw i obowiązków które przysługiwały poprzednikowi np. przejęcie i aktywów i pasywów;
136. successio in capita
commencer à apprendre
dziedziczenie wg. głów, dziedziczenie po równo, wg ustawy XII tablic każde dziecko dostawało tyle samo (żona w tym przypadku traktowana jako agnacyjna córka);
137. successio in stirpes
commencer à apprendre
dziedziczenie wg szczepów
138. nasciturus pro iam nato habetur
commencer à apprendre
mający się narodzić jest uważany za narodzonego ilekroć chodzi o jego korzyść;
139. cum animo testandi
commencer à apprendre
z wolą, zamiarem, myślą testowania (animus-duch zmian);
140. favor testamenti
commencer à apprendre
wątpliwości, które pojawiają się w testamencie rozpatrujemy na korzyść jego ważności.
interpretacja testamentu zmierzająca do zrealizowania woli testatora (np. przymknięcie oka na niektóre błędy formalne, które mogłyby uczynić testament nieważnym)
141. lucidum intervallum
commencer à apprendre
przebłysk świadomości, przebłyski występowały u chorego psychicznie, były przerwą w chorobie, która pozwalała na odzyskanie pełnej zdolności do czynności prawnych.;
142. legatum per vindicationem
commencer à apprendre
zapis windykacyjny, na jego mocy legatariusz stawał się właścicielem kwiryntarnym rzeczy zapisanej mu w testamencie w momencie przyjęcia spadku przez spadkobiercę,
zatem mógł się domagać wydania tego przedmiotu od dziedzica za pomocą rei vindicatio (skargi wydobywczej)
143. legatum per damnationem
commencer à apprendre
legat damnacyjny, polecenie aby spadkobierca wydał rzecz danej osobie dziedzic był zobowiązany wydać zapisany przedmiot zapisobiorcy;
144. legatum nominis
commencer à apprendre
zapis wierzytelności, legat zapisany z imienia (nazwiska) z wierzytelnościami, z tytułu legatu; zapis wierzytelności należącej do spadku, w legacie zapisuje się wierzytelność;
145. legatum liberationis
commencer à apprendre
legat zwalniający z długu zapisobiorcę, jaki miał wobec spadkodawcy;
146. transmissio hereditatis
commencer à apprendre
przekazanie spadku na inną osobę, prawo przejęcia spadku nie przez samego powołanego, ale przez jego spadkobierców, Na przykład jeśli dziedzic zmarł zanim otrzymał spadek, to spadek ten otrzymuje dziedzic dziedzica.;
147. cum viribus hereditatis
commencer à apprendre
odpowiedzialność spadkobiercy rzeczy spadkowych z tytułu spadku, spadkobierca odpowiada tylko tym, co jest w spadku rzeczami należącymi do spadku;
148. pro viribus hereditatis
commencer à apprendre
odpowiedzialność do wysokości spadku, nie odnosi się do konkretnej rzeczy ze spadku a jedynie do określonej wartości, którą można spłacić inną rzeczą.;
149. hereditatis petitio
commencer à apprendre
powództwo o wydanie spadku jako całości, wnosił go dziedzic przeciw każdemu kto kwestionował jego prawo do spadku i nie chciał mu wydać majątku spadkowego;
150. separatio bonorum
commencer à apprendre
oddzielenie spadkobiercy od majątku który otrzymał;
151. matrimonium
commencer à apprendre
małżeństwo;
152. mas
commencer à apprendre
mężczyzna;
153. femina
commencer à apprendre
kobieta;
154. vir
commencer à apprendre
mąż;
155. uxor
commencer à apprendre
żona;
156. coniunctio maris et feminae
commencer à apprendre
połączenie mężczyzny i kobiety/związek mężczyzny i kobiety;
157. matrimoniale foedus
commencer à apprendre
przymierze małżeńskie/ umowa małżeńska, małżeństwo równouprawnionych osób;
158. impedimentum matrimonii
commencer à apprendre
przeszkody małżeńskie;
159. impedimentum matrimonii dirimens
commencer à apprendre
przeszkoda małżeńska zrywająca (np. wiek, bigamia);
160. impedimentum matrimonii impediens
commencer à apprendre
przeszkoda małżeńska wzbraniająca, przeszkody tamujące zawarcie małżeństwa (np. różnice wyznań), jeżeli jednak zostanie zawarte to jest już ważne;
161. matrimonium iustum
commencer à apprendre
małżeństwo zgodne z prawem;
162. matrimonium iniustum
commencer à apprendre
małżeństwo niezgodne z prawem;
163. matrimonium legitimum
commencer à apprendre
małżeństwo zgodne z prawem;
164. matrimonium non legitimum
commencer à apprendre
małżeństwo faktycznie nie zawarte;
165. matrimonium non existens
commencer à apprendre
małżeństwo które, nie istnieje;
166. matrimonium non consummatum
commencer à apprendre
małżeństwo niedopełnione;
167. matrimonium ratum et consummatum
commencer à apprendre
małżeństwo zawarte (ważne) i dopełnione jest nierozerwalne;
168. matrimonia libera esse debent
commencer à apprendre
małżeństwa powinny być wolne, tzn. zawarte dobrowolnie. Nikogo nie zmusza się ani do zawarcia, ani do trwania w małżeństwie;
169. sponsalia
commencer à apprendre
zaręczyny (formalne);
170. matrimonii promissio
commencer à apprendre
przyrzeczenie zawarcia małżeństwa (nieformalne);
171. ad reparationem damnorum
commencer à apprendre
można domagać się naprawienia szkody, np. po wycofanych zaręczynach;
172. nemo turpitudinem suam allegans audiatur
commencer à apprendre
ten kto powołuje się na swoją niegodziwość niech nie będzie wysłuchany np. rozwód bo ładniejsza sąsiadka;
173. nulla humana potestas
commencer à apprendre
żadna ludzka władza (nie może rozerwać małżeństwa zawartego i dopełnionego);
174. separatio quoad torum et separatio mensam
commencer à apprendre
rozdzielenie co do łoża i stołu;
175. separatio perpetua
commencer à apprendre
separacja stała;
176. separatio temporanea
commencer à apprendre
separacja na jakiś czas;
177. separatio manente vinculo
commencer à apprendre
separacja przy trwającym węźle (małżeństwo nadal trwa);
178. mater semper certa est
commencer à apprendre
matka jest zawsze pewna;
179. pater noster
commencer à apprendre
ojciec nasz;
180. pater est quem nuptiae demonstrant
commencer à apprendre
ojcem jest ten na którego wskazuje małżeństwo, domniemanie prawne, ojcem jest mąż matki;
181. impotentia generandi
commencer à apprendre
bezpłodność, niezdolności do reprodukcji, nawet jeżeli możliwe jest odbycie stosunku płciowego;
182. impotentia coeundi
commencer à apprendre
niemożność współżycia;
183. filius
commencer à apprendre
syn;
184. filia
commencer à apprendre
córka;
185. avus
commencer à apprendre
dziadek;
186. avia
commencer à apprendre
babcia;
187. nepos
commencer à apprendre
wnuk;
188. neptis
commencer à apprendre
wnuczka;
189. liberi vulgo concept
commencer à apprendre
dzieci poczęte bez małżeństwa/ pozamałżeńskie;
190. liberi prioris tori!
commencer à apprendre
dzieci z pierwszego małżeństwa;
191. filii legitimi
commencer à apprendre
dzieci z prawego łoża;
192. filii illegitimi
commencer à apprendre
dzieci z nieprawego łoża;
193. filii illegitimi legitimantur per subsequens matrimonium parentum
commencer à apprendre
jeżeli dziecko urodzi się poza małżeństwem, a rodzice zawrą małżeństwo to dziecko zostaje uznane jako dziecko z prawego łoża;
194. exceptio plurium concubentium
commencer à apprendre
zarzut wielu współżyjących, (zarzut posiadania wielu partnerów seksualnych przez matkę, używany obecnie przy ustaleniu ojcostwa);
195. adoptio
commencer à apprendre
adopcja, adoptowana osoba musiała być alieni iuris, przysposobienie osoby podległej czyjejś władzy (alieni iuris), która skutkiem tego aktu wchodzi pod władzę ojcowską (patria potestas) adoptującego, wychodząc jednocześnie spod dotychczasowej władzy;
196. adrogatio
commencer à apprendre
adrogacja, przyjęcie pod władzę pater familias, przysposobienie osoby "sui iuris", w momencie przysposobienia osoba "sui iuris" stawała się "alieni iuris" ze wszystkimi tego konsekwencjami;
197. adoptio naturam imitatur
commencer à apprendre
adopcja naśladuje naturę (musi być zachowana odpowiednia różnica wieku między adoptującym, a adoptowanym);
198. in vivo
commencer à apprendre
zapłodnienie naturalne;
199. in vitro
commencer à apprendre
zapłodnienie sztuczne (w probówce/ szkle);
200. obligare
commencer à apprendre
zobowiązywać;
201. obligatio
commencer à apprendre
zobowiązanie;
202. creditor
commencer à apprendre
wierzyciel;
203. debitor
commencer à apprendre
dłużnik;
204. ex contractu
commencer à apprendre
zobowiązanie z kontraktu/umowy;
205. ex delicto
commencer à apprendre
zobowiązanie z czynu niedozwolonego;
206. ius obligationis
commencer à apprendre
prawo zobowiązań np. zadatek przepada;
207. vinculum iuris
commencer à apprendre
węzeł prawny;
208. obligatio naturalis
commencer à apprendre
zobowiązanie naturalne, nie mogły być dochodzone w drodze procesu, dłużnik nie ponosi odpowiedzialności prawnej za swój dług np. długi karciane;
209. dare
commencer à apprendre
dać (świadczyć);
210. facere
commencer à apprendre
działać (czynić);
211. non facere
commencer à apprendre
zaniechać;
212. pati
commencer à apprendre
znosić;
213. impossibilium nulla obligatio est
commencer à apprendre
nie ma zobowiązania gdy (świadczenie) jest niemożliwe;
214. damnum emergens
commencer à apprendre
rzeczywista szkoda majątkowa, dająca się wyliczyć w pieniądzach;
215. lucrum cessans
commencer à apprendre
zysk którego poszkodowany nie osiągnął (korzyści jakich poszkodowany mógł się spodziewać gdyby szkoda nie nastąpiła) np. jak taksówkarz rozwalił taksówkę i na czas naprawy nią nie jeździł, a więc nie zarobił);
216. pretium commune
commencer à apprendre
cena rynkowa;
217. pretium singulare
commencer à apprendre
cena szczegółowa/jednostkowa/detaliczna;
218. pretium affectionis
commencer à apprendre
cena sentymentalna (związana z przywiązaniem do rzeczy) wartość rzeczy na podstawie subiektywnego odczucia;
219. ius moderandi
commencer à apprendre
prawo miarkowania przy szacowaniu szkody, np. wycena sędziego (zachowanie umiaru w wycenie), sędzia może dokonać innego oszacowania wartości niż powód;
220. compensatio lucri cum damno
commencer à apprendre
–zysk ze stratami, sytuacja w której jedno zdarzenie szkodzące staje się dla poszkodowanego źródłem zarówno straty, jak i korzyści, np. na skutek niewłaściwego remontu zawalił się dom (strata), ale odzyskano i sprzedano cegły (zysk);
221. ius retentionis
commencer à apprendre
prawo zatrzymania rzeczy do momentu spełnienia świadczenia, prawo zatrzymania pewnych części majątku(np. na wychowanie dzieci z powodu rozwodu zawinionego przez żonę);
222. ius tollendi
commencer à apprendre
prawo do zatrzymania nakładów (użytecznych, zbytecznych) przez posiadacza zobowiązanego do wydania rzeczy właścicielowi np. Prawo do zabrania drogich szat niewolnikowi;
223. ius variandi
commencer à apprendre
prawo wyboru świadczenia;
224. obligatio alternativa
commencer à apprendre
zobowiązanie przemienne, z treści zobowiązania wynika możliwość spełnienia więcej niż jednego świadczenia. Spełnienie któregokolwiek z nich zwalnia dłużnika ze zobowiązania.
Wybór świadczenia należał w zasadzie do dłużnika chyba, że strony ustaliły, że dokonać wyboru może wierzyciel;
225. facultas alternativa
commencer à apprendre
upoważnienie przemienne, jest to przypadek, gdy w treści zobowiązania istnieje tylko jedno świadczenie, jednakże dłużnik może zwolnić się ze swojego obowiązku również przez spełnienie innego świadczenia.
– Np. odpowiedzialność właściciela niewolnika za delikt popełniony przez niewolnika – właściciel zobowiązany był wydać niewolnika poszkodowanemu, ale mógł się zwolnić od odpowiedzialności również przez zapłatę kary prywatnej
226. datio in solutum
commencer à apprendre
przekazanie własności w celu uwolnienia się od zobowiązania;
227. negotium mixtum cum donatione
commencer à apprendre
czynność prawna mieszana z darowizną, umowa darowizny z częściową odpłatnością, przeniesienie własności rzeczy lub prawa majątkowego za częściową odpłatnością;
228. contractus innominatus
commencer à apprendre
kontrakty nieokreślone/ nienazwane, których zawarcie możliwe jest dzięki zasadzie swobody umów;
229. pactum de contrahendo
commencer à apprendre
nieformalna umowa o zawarciu umowy (umowa przedwstępna);
230. rebus sic stantibus
commencer à apprendre
„skoro sprawy przybrały taki obrót”; klauzula zasadniczej zmiany okoliczności, ustalone warunki obowiązują, o ile okoliczności się nie zmienią, np. siła nabywcza pieniądza;
231. exceptio non adimpleti contractus
commencer à apprendre
zarzut niewykonanej umowy;
232. dolus
commencer à apprendre
zły zamiar (wina umyślna);
233. culpa
commencer à apprendre
wina nieumyślna, niedbalstwo;
234. culpa in abstracto
commencer à apprendre
niedochowanie staranności wg abstrakcyjnego wzorca, za który uważa się;
235. culpa in concreto
commencer à apprendre
niedochowanie staranności;
236. culpa Aquiliana
commencer à apprendre
wina akwiliańska – okalecznie lub zabicie niewolnika lub zwierzęcia, bezpodstawne umorzenie długu;
237. culpa in eligendo
commencer à apprendre
niedbalstwo przy wyborze, np. przyjęcie do pracy nieodpowiednich osób;
238. culpa in custodiendo
commencer à apprendre
wina osoby zobowiązanej do nadzoru rzeczy np. gdy ją ktoś ukradł z powodu niewłaściwego dopilnowania;
239. culpa in contrahendo
commencer à apprendre
wina przy zawieraniu kontraktu, gdy źle sformułujemy umowę;
240. casus
commencer à apprendre
sprawa, przypadek;
241. vis maior
commencer à apprendre
siła wyższa;
242. lex fori processualis
commencer à apprendre
prawo procesowe jakie obowiązuje w miejscu gdzie toczy się spór;
243. iudicium - actus trium personarum
commencer à apprendre
sąd - akt (czynność) 3 osób: sędziego, powoda i pozwanego
244. audiatur et altera pars
commencer à apprendre
niech będzie wysłuchana i druga strona (zasada kontradyktoryjności);
245. domini litis
commencer à apprendre
władcy(dysponenci procesu/sporu) zarządzają procesem, decydują o tym czy spór się odbędzie czy nie;
246. nemo iudex sine actore
commencer à apprendre
nie ma sędziego bez powoda(musi zostać wniesione powództwo, inaczej nie ma sprawy);
247. vigilantibus iura sunt scripta
commencer à apprendre
prawa pisane są dla pilnujących/uważnych;
248. ne eat iudex ultra petita partium
commencer à apprendre
niech nie wychodzi sędzia ponad żądanie stron (kompetencje sędziego mieszczą się tylko w granicach jakie wytaczają strony);
249. ante litem natam
commencer à apprendre
przed powstaniem sporu;
250. post litem natam
commencer à apprendre
po powstaniu sporu;
251. qui rem in iudicium ducti
commencer à apprendre
ten, który wniósł sprawę do sądu;
252. contra quem res in iudicium deducitur
commencer à apprendre
ten jest pozwanym, przeciwko komu została wniesiona sprawa do sądu
253. legitimatio ad processus
commencer à apprendre
upoważnienie do (prowadzenia) procesu;
254. legitimatio ad causam
commencer à apprendre
upoważnienie do konkretnej sprawy, występowanie w procesie w charakterze strony procesowej;
255. successio mortis causa
commencer à apprendre
następstwo prawne na wypadek śmierci;
256. successio inter vivos
commencer à apprendre
następstwo prawne między żyjącymi np. kiedy spakobierca przejął część spadku za życia spadkodawcy;
257. res iudicata - inter partes
commencer à apprendre
sprawa osądzona - tworzy prawo między stronami;
258. res inter alios gesta
commencer à apprendre
rzecz dokonana między osobami trzecimi
259. ad quem
commencer à apprendre
do pewnego czasu;
260. post quem
commencer à apprendre
po pewnym czasie;
261. prorogatio fori
commencer à apprendre
zgodny wybór sądu przez strony (oddanie do rozstrzygnięcia sporu sądowi bez względu na jego właściwość miejscową czy osobową);
262. prorogatio iurisdictionis
commencer à apprendre
przedłużenie jurysdykcji (do zakończenia sprawy sąd będzie właściwy);
263. prorogatio imperii
commencer à apprendre
przedłużenie władzy;
264. exceptiones peremptoriae
commencer à apprendre
zarzuty powodujące zniweczenie żądania (trwałe) np. przedawnienie;
265. exceptiones dilatoriae
commencer à apprendre
oddalenie powództwa ze względu na niewłaściwość sądu (przejściowe);
266. exceptiones non sunt extendendae
commencer à apprendre
zarzut należy interpretować ściśle, nie rozszerzająco, wyjątków nie należy interpretować rozszerzająco;
267. replicatio
commencer à apprendre
odpowiedź na zarzuty;
268. duplicatio
commencer à apprendre
odpowiedź na odpowiedź (replikację);
269. onus proferendi
commencer à apprendre
ciężar wniesienia dowodu, przytoczenia twierdzeń, dla uczestników (ciężar przytoczenia dowodu), strony są obowiązane podejmować działania, ażeby wyjaśnić istotne okoliczności sprawy i przedstawiać dowody;
270. onus probandi
commencer à apprendre
ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, ciężar na oskarżycielu;
271. ei incumbit probatio qui dicit non qui negat
commencer à apprendre
ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym, co zaprzecza;
272. ne bis in idem
commencer à apprendre
nie można wnieść powództwa 2 razy w tej samej sprawie;
273. sententia facit ius inter partes
commencer à apprendre
wykrok stanowi prawo między stronami;
274. votum separatum
commencer à apprendre
zdanie odrębne np. odrębne zdanie sędziego w sądzie kolegialnym, odcięcie i uzasadnienie swojego stanowiska, uzasadnienie to powinno być na sporządzone na piśmie;
275. reformatio in peius
commencer à apprendre
zmiana/reforma na gorsze. Ten kto wnosi apelację nie może dostać gorszego wyroku niż w sądzie 1 instancji (wyjątek stanowi prokurator wg KPK);
276. de minimis non curat praetor
commencer à apprendre
drobnostkami nie zajmuje się sąd np. sprawy o małej szkodliwości społecznej;
277. error in procedendo
commencer à apprendre
błąd w procedurze postępowania/proceduralny np. niepodpisanie pisma;
278. iudex inhabilis
commencer à apprendre
sędzia niezdolny do wydania wyroku (wyłączony przez ustawę) np. kiedy jest krewnym jednej ze stron;
279. iudex suspectus
commencer à apprendre
sędzia podejrzany (wyłączony na wniosek którejś ze stron gdy są wątpliwości co do jego stronniczości) np. gdy istnieje podejrzenie romansu między sędzią, a oskarżonym;
280. absolutio ab instantia
commencer à apprendre
wyrok uwalniający, zakończenie sprawy w wyniku umorzenia, np. z powodu braku dowodu winy;
281. professio iuris
commencer à apprendre
na podstawie jakiego prawa ma orzekać sąd, wyznanie prawa, oświadczenie osoby o tym jakiemu prawu podlega (osobowość prawa w średniowieczu);
282. ad litis ordinationem
commencer à apprendre
to co dotyczy prowadzenia procesu;
283. ad litem decidendam
commencer à apprendre
to co się bierze pod uwagę przy wydaniu wyroku;
284. compensatio
commencer à apprendre
potrącenie, wzajemne zaliczenie długów i wierzytelności;
285. novatio
commencer à apprendre
odnowienie, przemiana zobowiązania w nowe;
286. cessio
commencer à apprendre
cesja, przelew (przeniesienie) wierzytelności, odstępowanie swoich praw (wierzytelności) osobie trzeciej;
287. error in iudicando
commencer à apprendre
błąd materialny w osądzeniu;
288. cessio legis
commencer à apprendre
cesja z mocy ustawy, odstąpienie uprawnienia na mocy ustawy;
289. actio Pauliana
commencer à apprendre
skarga pauliańska, powództwo przysługujące wierzycielom w razie ich pokrzywdzenia przez działania dłużnika,
mające na celu odwrócenie skutków takich działań, miało ono na celu unieważnienie czynności zdziałanych na szkodę wierzycieli przez dłużnika np. wyzbywanie się majątku przez dłużnika;
290. tempus deliberandi
commencer à apprendre
czas do namysłu;
291. emptio rei speratae
commencer à apprendre
kupno rzeczy przyszłej, spodziewanej np. plony (charakter warunkowy, kontrakt wywiera skutki prawne jedynie w przypadku ziszczenia się warunku);
292. emptio spei
commencer à apprendre
kupno szansy, losu np. zwierzyny z polowania, (wywiera skutki prawne nawet w przypadku nieuzyskania oczekiwanych rezultatów);
293. res extra commercium
commencer à apprendre
rzeczy wyłączone z obrotu prawnego;
294. dicta et promissa
commencer à apprendre
to, co zostało powiedziane, przyrzeczone przez sprzedającego właściwości przedmiotu kupna (sprzedawca odpowiada za nie w myśl zwyczajów kupieckich i przepisów prawnych);
295. pactum reservati dominii
commencer à apprendre
umowa z zastrzeżeniem własności, np. zastrzeżenie własności sprzedawanego przedmiotu na rzecz sprzedawcy aż do chwili zapłaty ceny;
296. pactum displicentiae
commencer à apprendre
umowa o zwrot rzeczy, np. sprzedaż na próbę, gdy kupujący może do określonego czasu wycofać się z kontraktu, uznając, że towar mu nie odpowiada;
297. pactum in favorem tertii
commencer à apprendre
umowa na rzecz osoby trzeciej, np. dłużnik, zamiast świadczyć do rąk wierzyciela, jak w typowym stosunku obligacyjnym, jest zobowiązany spełnić świadczenie na rzecz osoby trzeciej;
298. pactum de retroemendo
commencer à apprendre
umowa sprzedaży z zastrzeżeniem prawa odkupu (za tę samą cenę);
299. emptio ad gustum
commencer à apprendre
kupno z zastrzeżeniem prawa do zwrotu, jeśli dana rzecz nie będzie się kupującemu podobała (jeszcze nie zawarta umowa, dopiero gdy dany przedmiot mi się spodoba to jest zawarta umowa);
300. negotiorum gestio
commencer à apprendre
prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia;
301. affectio (animus) societatis
commencer à apprendre
chęć (wola) pozostawania w spółce;
302. locatio conductio operis
commencer à apprendre
najem dzieła, zobowiązanie wykonawcy dzieła do wykonania oznaczonego dzieła dla zamawiającego. W zamian za to zamawiający był zobowiązany zapłacić ustalone wynagrodzenie w pieniądzach;
303. in situ criminis!
commencer à apprendre
bierze się pod uwagę ustawę w miejscu gdzie popełniono przestępstwo;
304. pacta sunt servanda
commencer à apprendre
umów należy dotrzymywać;
305. ius soli
commencer à apprendre
prawo ziemi, jeden ze sposobów wyznaczania obywatelstwa z mocy prawa;
306. qui in territorio meo est, etiam meus subditus est
commencer à apprendre
kto jest na moim terytorium podlega mojej władzy;
307. quidquid est in territorio, est etiam de territorio
commencer à apprendre
wszystkie rzeczy znajdujące się na danym terytorium podlegają jego władzy i prawu;
308. persona non grata
commencer à apprendre
osoba niemile widziana, (status ten otrzymują osoby przyłapane na szpiegostwie, muszą wtedy ulotnić się z danego kraju);
309. crimen
commencer à apprendre
przestępstwo/ zbrodnia;
310. delictum
commencer à apprendre
czyn niedozwolony;
311. liber inventarius!
commencer à apprendre
księga inwentarzowa;
312. libri baptisatorum!
commencer à apprendre
parafialna księga chrztu;
313. libri sponsorum!
commencer à apprendre
parafialna księga zawartych małżeństw;
314. libri morturorum/libri demortuorum!
commencer à apprendre
księga zmarłych;
315. delictum frustratum!
commencer à apprendre
przestępstwo chybione;
316. nullum crimen, nulla poena sine lege poenali anteriori
commencer à apprendre
nie ma przestępstwa jeżeli wcześniej nie było zagrożenia sankcją karną;
317. sine lege scripta
commencer à apprendre
bez ustawy pisemnej;
318. sine lege certa
commencer à apprendre
bez ustawy ściśle określonej;
319. sine lege praevia
commencer à apprendre
bez ustawy wcześniejszej;
320. victima
commencer à apprendre
ofiara przestępstwa;
321. vis
commencer à apprendre
siła;
322. vis ac metus
commencer à apprendre
siła i groźba;
323. vis privata
commencer à apprendre
skarga prywatna na wniosek pokrzywdzonego - jeśli została zastosowana przemoc, np. gwałt
324. vis publica
commencer à apprendre
skarga publiczna - oskarżenie z urzędu;
325. vis legis
commencer à apprendre
z mocy prawa;
326. vis testamenti
commencer à apprendre
moc/ważność testamentu;
327. vis probandi
commencer à apprendre
moc dowodu;
328. vis absoluta
commencer à apprendre
siła której nie można się oprzeć;
329. vis compulsiva
commencer à apprendre
siła mogąca oddziaływać na psychikę jednostki/ przymus psychiczny;
330. dolus generalis
commencer à apprendre
zły zamiar ogólny;
331. dolus directus
commencer à apprendre
zły zamiar bezpośredni;
332. dolus directus repentinus
commencer à apprendre
zły zamiar nagły;
333. dolus directus praemeditatus
commencer à apprendre
zły zamiar zamierzony;
334. dolus eventualis
commencer à apprendre
zły zamiar ewentualny, (np. idę napaść na bank i JEŚLI spotkam strażnika to go zabiję)
335. culpa dolo exorta
commencer à apprendre
wina, która pochodzi ze złego zamiaru;
336. delictum putativum
commencer à apprendre
przestępstwo mniemane, urojenie „sprawca” myśli, że je popełnił, sprawca myśli, że czyn dokonany jest przestępstwem;
337. in dubio pro reo
commencer à apprendre
w razie wątpliwości brana jest pod uwagę kara łagodniejsza, to co przemawia na korzyść oskarżonego. W razie wątpliwości na korzyść oskarżonego;
338. in dubio pro libertate
commencer à apprendre
uznanie, że ktoś jest wolny jak są wątpliwości, w razie wątpliwości na korzyść wolności, jeżeli pojawia się wątpliwość czy dany czyn jest dozwolony czy też nie, należy przyjąć, że jest dozwolony;
339. dolus non praesumitur
commencer à apprendre
złego zamiaru się nie domniemywa (powiązane z zasadą domniemania niewinności);
340. nemo prudens punit quia peccatum est sed ne peccetur
commencer à apprendre
nikt roztropny nie karze dlatego, że ktoś popełnił przestępstwo, ale żeby inni nie popełniali przestępstwa (prewencja);
341. delicta parentum liberis non nocet
commencer à apprendre
dzieci nie odpowiadają za przestępstwa rodziców;
342. reus in exceptione actor est
commencer à apprendre
pozwany jeśli stawia zarzut, staje się powodem;
343. verba volant, scripta manent
commencer à apprendre
słowa ulatują, pisma pozostają;
344. nemo iudex in propria (sua) causa
commencer à apprendre
nikt nie jest sędzią we własnej sprawie;
345. causa principalis
commencer à apprendre
proces główny;
346. causa accessoria
commencer à apprendre
kwestia dodatkowa;
347. res iudicata pro veritate habetur
commencer à apprendre
jeżeli zapadł prawomocny wyrok, taki wyrok jest prawdziwy;
348. ne bis in idem crimen iudicetur
commencer à apprendre
nie można kogoś karać za ten sam czyn 2 razy. Nie wolno dwa razy osądzać tego samego przestępstwa, w tej samej sprawie;
349. confessio est regina probationum
commencer à apprendre
przyznanie się (do winy) jest królową dowodu;
353. lex satura
commencer à apprendre
przepis regulujący różne kwestie ujęte w jednym zwartym przepisie;

Vous devez vous connecter pour poster un commentaire.