Łacina
0 449 fiche julitadzikowska
| question | réponse | |||
|---|---|---|---|---|
|
Prawo patrzy wprzód, nie wstecz
|
||||
|
Twarde prawo ale prawo
|
||||
|
tam gdzie społeczeństwo, tam prawo
|
||||
|
Tam gdzie jest prawo jest też kara
|
||||
|
prawo nie działa wstecz
|
||||
|
prospicio, prospicĕre
|
||||
|
respicio, respicĕre
|
||||
|
societas
|
||||
|
poena
|
||||
|
ibi
|
||||
|
ubi
|
||||
|
retro
|
||||
|
żyć uczciwie, drugiemu nie szkodzić, oddać każdemu, co mu się należy.
|
||||
|
Dziel i rządź!
|
||||
|
Słuchaj, patrz, milcz
|
||||
|
Veto
|
||||
|
Powstrzymywanie się od działania jest również działaniem
|
||||
|
Skarb państwa się nie wstydzi
|
||||
|
Scientia nobilitat
|
||||
|
zbrodnia bez kary może istnieć, kara bez zbrodni może istnieć
|
||||
|
występkiem jest ukrycie występku
|
||||
|
credo
|
||||
|
alterum
|
||||
|
audio, audīre
|
||||
|
celo, celāre
|
||||
|
cuique
|
||||
|
divido, dividĕre
|
||||
|
erubesco, erubescĕre
|
||||
|
et
|
||||
|
facĭo, facĕre
|
||||
|
fiscus
|
||||
|
fraus
|
||||
|
honeste
|
||||
|
impero, imperāre
|
||||
|
laedo, laedĕre
|
||||
|
nobilito, nobilitāre
|
||||
|
non
|
||||
|
scienitia
|
||||
|
sileo, silēre
|
||||
|
sine
|
||||
|
suum
|
||||
|
tribuo, tribuĕre
|
||||
|
video, vidēre
|
||||
|
vivo, vivĕre
|
||||
|
culpă
|
||||
|
cură
|
||||
|
curiă
|
||||
|
diligentiă
|
||||
|
epistulă
|
||||
|
formulă
|
||||
|
ignorantiă
|
||||
|
infamiă
|
||||
|
iniuriă
|
||||
|
neglegentiă
|
||||
|
regulă
|
||||
|
sententiă
|
||||
|
substantiă
|
||||
|
viă
|
||||
|
Nieznajomość faktu usprawiedliwia
|
||||
|
Nieznajomość prawa szkodzi, nieznajomość faktu nie szkodzi
|
||||
|
Cui prodest
|
||||
|
Culpă lată
|
||||
|
Fałszywa przyczyna nie szkodzi
|
||||
|
Ignorantiă affectată
|
||||
|
Societas leonină
|
||||
|
Ad personam
|
||||
|
In absentiā
|
||||
|
Viā facti
|
||||
|
Viā legis
|
||||
|
Regulă iuris
|
||||
|
Jest wolny od winy ten kto wie ale nie może zapobiec
|
||||
|
prawo nie rodzi się z bezprawia
|
||||
|
Causă curiană
|
||||
|
absentiă
|
||||
|
ad
|
||||
|
affectată
|
||||
|
careo, carēre
|
||||
|
e, ex
|
||||
|
excuso, excusāre
|
||||
|
factum
|
||||
|
falsă
|
||||
|
in
|
||||
|
ius, iuris
|
||||
|
lată
|
||||
|
leonină
|
||||
|
lex, legis
|
||||
|
noceo, nocēre
|
||||
|
oritur
|
||||
|
personă
|
||||
|
prohibeo, prohibēre
|
||||
|
qui
|
||||
|
scio, scīre
|
||||
|
sed
|
||||
|
societas
|
||||
|
ager, agri
|
||||
|
arbiter
|
||||
|
arbitrium
|
||||
|
beneficium
|
||||
|
damnum
|
||||
|
debitum
|
||||
|
defunctus
|
||||
|
delictum
|
||||
|
dolus
|
||||
|
dominus
|
||||
|
dubium
|
||||
|
forum
|
||||
|
furtum
|
||||
|
iudicium
|
||||
|
locus
|
||||
|
periculum
|
||||
|
praeiudicium
|
||||
|
reus
|
||||
|
titulus
|
||||
|
certus
|
||||
|
incertus
|
||||
|
magnus
|
||||
|
malus
|
||||
|
w razie wątpliwości na korzyść pozwanego
|
||||
|
Beneficium inventarii
|
||||
|
Beneficium iuris
|
||||
|
w razie wątpliwości łagodność
|
||||
|
Argumentum a contrario
|
||||
|
Argumentum ad ignorantiam
|
||||
|
Ius non scriptum
|
||||
|
Praeceptum legis
|
||||
|
Niebezpieczeństwo w zwłoce
|
||||
|
bez gniewu i stronniczości
|
||||
|
Kara za przestępstwo zmarłego nie powinna obciążać spadkobierców
|
||||
|
Tam, gdzie prawo jest niepewne, tam żadnego prawa
|
||||
|
gdzie prawo, tam rozwiązanie
|
||||
|
tyle ile przestępstw tyle kar
|
||||
|
Personă non grată
|
||||
|
sędziów jest proces
|
||||
|
Gdzie nie ma winy, nie ma przestępstwa
|
||||
|
nic nie udowadnia, kto zbyt wiele udowadnia
|
||||
|
ad
|
||||
|
argumentum
|
||||
|
clementiă
|
||||
|
contrarius
|
||||
|
debeo
|
||||
|
heres, heredi
|
||||
|
gratus
|
||||
|
ignorantiă
|
||||
|
inventarium
|
||||
|
invidiă
|
||||
|
iră
|
||||
|
moră
|
||||
|
nihil
|
||||
|
nimium
|
||||
|
nullus
|
||||
|
personă
|
||||
|
praeceptum
|
||||
|
pro
|
||||
|
probo, probāre
|
||||
|
remedium
|
||||
|
scriptus
|
||||
|
studium
|
||||
|
teneri
|
||||
|
tot
|
||||
|
Dolus directus
|
||||
|
Dolus indirectus
|
||||
|
Dolus determinatus
|
||||
|
Dolus deliberatus
|
||||
|
Delictum continuum
|
||||
|
Delictum frustratum
|
||||
|
Delictum publicum
|
||||
|
Homicidium necessarium
|
||||
|
Homicidium voluntarium
|
||||
|
continuus
|
||||
|
deliberatus
|
||||
|
determinatus
|
||||
|
directus
|
||||
|
frustratus
|
||||
|
indirectus
|
||||
|
necessarius
|
||||
|
publicus
|
||||
|
voluntarius
|
||||
|
homicidium
|
||||
|
ustawa nie obowiązuje, jeżeli nie jest ogłoszona
|
||||
|
prawo bardziej surowe nie działa wstecz
|
||||
|
temu przypada dowodzenie, kto wskazuje, nie temu co zaprzecza
|
||||
|
wprowadzenie dowodu spoczywa na powodzie
|
||||
|
przyznanie się do winy jest królową dowodów
|
||||
|
Konieczność łamie prawo
|
||||
|
żadna zbrodnia bez ustawy, żadna kara bez ustawy
|
||||
|
to co oczywiste nie wymaga dowodu
|
||||
|
podczas wojny milczą prawa
|
||||
|
korzystanie jest jedynym korektorem praw
|
||||
|
Prawa przedkładają dobro państwa nad dobro jednostek
|
||||
|
cóż znaczą prawa bez obyczaju
|
||||
|
Powód musi być lepiej przygotowany niż pozwany
|
||||
|
pretor nie troszczy się o drobiazgi
|
||||
|
niekiedy drzemią prawa, nigdy nie umierają
|
||||
|
Nikt nie jest odpowiednim sędzią we własnej sprawie
|
||||
|
nikt nie jest odpowiednim świadkiem we własnej sprawie
|
||||
|
zaletą prawa jest: nakazywać, zabraniać, pozwalać, karać
|
||||
|
Dobre prawa rodzą się ze złych obyczajów
|
||||
|
Musimy być niewolnikami prawa, abyśmy mogli być wolni
|
||||
|
Prawo prawem się znosi
|
||||
|
wola osoby obłąkanej nie ma znaczenia
|
||||
|
w prawach bardziej podoba się prostota a nie trudność
|
||||
|
egzekwowanie prawa nie uważa się za bezprawie
|
||||
|
zwłoka dłużnika przedłuża zobowiązanie
|
||||
|
Matka jest zawsze pewna, ojcem jest ten którego wskazuje małżeństwo
|
||||
|
actor
|
||||
|
aliquando
|
||||
|
antepono
|
||||
|
arma
|
||||
|
bonus
|
||||
|
certus
|
||||
|
civitas
|
||||
|
confessio
|
||||
|
corrector
|
||||
|
curo
|
||||
|
de
|
||||
|
debitor
|
||||
|
demonstro
|
||||
|
dico
|
||||
|
difficultas
|
||||
|
dormio, dormīre
|
||||
|
egeo, egēre
|
||||
|
ei
|
||||
|
executio
|
||||
|
frango, frangĕre
|
||||
|
furiosus
|
||||
|
haec
|
||||
|
idoneus
|
||||
|
incumbo, incumbĕre
|
||||
|
instructior
|
||||
|
inter
|
||||
|
iudex
|
||||
|
liber
|
||||
|
malus
|
||||
|
manifestum
|
||||
|
mater
|
||||
|
mnimus
|
||||
|
moriuntur
|
||||
|
mos, moris
|
||||
|
necessitas
|
||||
|
nego, negāre
|
||||
|
nemo
|
||||
|
nisi
|
||||
|
nos
|
||||
|
nullus
|
||||
|
numquam
|
||||
|
nuptiae
|
||||
|
obligatio
|
||||
|
obligo, obligāre
|
||||
|
oportet
|
||||
|
pater
|
||||
|
permitto, permittere
|
||||
|
perpetuo, perpetuāre
|
||||
|
placet
|
||||
|
praetor
|
||||
|
probatio
|
||||
|
probo, probāre
|
||||
|
procreantur
|
||||
|
promulgatus
|
||||
|
proprius
|
||||
|
punio, punīre
|
||||
|
quam
|
||||
|
qui
|
||||
|
quis
|
||||
|
regină
|
||||
|
salus
|
||||
|
severior
|
||||
|
servus
|
||||
|
sileo, silēre
|
||||
|
simplicitas
|
||||
|
simus
|
||||
|
singuli
|
||||
|
testis
|
||||
|
tollitur
|
||||
|
unus
|
||||
|
usus
|
||||
|
ut
|
||||
|
venio, venīre
|
||||
|
virtus
|
||||
|
voluntas
|
||||
|
ustawa sczególna uchyla ustawę ogólną
|
||||
|
Prawa powinny być rozumiane przez wszystkich
|
||||
|
ius civile
|
||||
|
ius naturale
|
||||
|
prawo cywilne jest napisane dla osób dbających o swoje sprawy
|
||||
|
Każda definicja w prawie cywilnym jest niebezpieczna
|
||||
|
Trzeba aby prawo było zwięzłe
|
||||
|
Wszyscy ludzie są równi
|
||||
|
Wolność jest bezcenna
|
||||
|
Niech będzie wysłuchana także druga strona
|
||||
|
Prawo jest sztuką dobra i sprawiedliwości
|
||||
|
Corpus delicti
|
||||
|
conditio sine quam non
|
||||
|
contra legem
|
||||
|
verba legis
|
||||
|
lex Duodecim Tabularum
|
||||
|
post mortem
|
||||
|
ad vocem
|
||||
|
aequalis
|
||||
|
aequum
|
||||
|
alter
|
||||
|
ars
|
||||
|
audiatur
|
||||
|
bonum
|
||||
|
brevis
|
||||
|
civilis
|
||||
|
conditio
|
||||
|
contra
|
||||
|
corpus
|
||||
|
definitio
|
||||
|
derogo
|
||||
|
duodecim
|
||||
|
generalis
|
||||
|
homo
|
||||
|
inaestimabilis
|
||||
|
intellegi
|
||||
|
ius, iuris
|
||||
|
libertas
|
||||
|
mors
|
||||
|
naturalis
|
||||
|
omnis
|
||||
|
oportet
|
||||
|
pars
|
||||
|
periculosus
|
||||
|
post
|
||||
|
scriptus
|
||||
|
specialis
|
||||
|
tabulă
|
||||
|
verbum
|
||||
|
vigilans
|
||||
|
vox
|
||||
|
senatus
|
||||
|
usus
|
||||
|
abusus
|
||||
|
magistratus
|
||||
|
status
|
||||
|
sensus
|
||||
|
consensu
|
||||
|
casus
|
||||
|
contractus
|
||||
|
actus
|
||||
|
passus
|
||||
|
res, rei
|
||||
|
spes
|
||||
|
facies
|
||||
|
fides
|
||||
|
meridies
|
||||
|
ante meridiem
|
||||
|
post meridiem
|
||||
|
dies
|
||||
|
właściciel odczuwa przypadek
|
||||
|
actus legitimus
|
||||
|
actus illegitimus
|
||||
|
Vis maior
|
||||
|
Przypadek to większa siła, której ludzka słabość nie jest w stanie się oprzeć
|
||||
|
termin wzywa w imieniu człowieka
|
||||
|
umowa z początku jest wynikiem woli, a później jest konieczna
|
||||
|
Res iudicată
|
||||
|
Res litigiosă
|
||||
|
Res nullius
|
||||
|
Res publică
|
||||
|
Dobro rzeczpospolitej najwyższym prawem
|
||||
|
rzecz niczyja przechodzi na rzecz pierwszego zdobywcy
|
||||
|
pożytek nie może istnieć bez użytkowania
|
||||
|
Nadużycie nie wyklucza używania
|
||||
|
ab initio
|
||||
|
cedo, cedĕre
|
||||
|
cui
|
||||
|
dominus
|
||||
|
ex post
|
||||
|
humanus
|
||||
|
illegitimus
|
||||
|
infirmitas
|
||||
|
initium
|
||||
|
interpello, interpellāre
|
||||
|
iudicatus
|
||||
|
legitimus
|
||||
|
litigiosus
|
||||
|
maior
|
||||
|
necessitas
|
||||
|
nullius
|
||||
|
occupans
|
||||
|
primus
|
||||
|
pro
|
||||
|
publicus
|
||||
|
resisto, resistĕre
|
||||
|
salus
|
||||
|
sentio, sentīre
|
||||
|
supremus
|
||||
|
tollo, tollĕre
|
||||
|
vis
|
||||
|
monere
|
||||
|
habere
|
||||
|
investigare
|
||||
|
imperare
|
||||
|
ducere
|
||||
|
invenire
|
||||
|
vadere
|
||||
|
deportare
|
||||
|
colere
|
||||
|
curare
|
||||
|
agere
|
||||
|
finire
|
||||
|
provocare
|
||||
|
prohibere
|
||||
|
tradere
|
||||
|
vincere
|
||||
|
scire
|
||||
|
sanare
|
||||
|
absolvere
|
||||
|
delinquere
|
||||
|
dividere
|
||||
|
natomiast najbardziej należy powstrzymywać gniew przy karaniu
|
||||
|
należy karać stosownie do miary przestępstwa
|
||||
|
umowy należy dochować
|
||||
|
Argumenty nie powinny być liczone, lecz oceniane
|
||||
|
Sama myśl o popełnieniu kradzieży nie czyni z człowieka złodzieja
|
||||
|
tego co oczywiste nie należy wyjaśniać
|
||||
|
kto ma prawo do dawania, ten ma również prawo do sprzedaży i odstąpienia
|
||||
|
Depozyt to to, co zostało komuś dane do przechowania
|
||||
|
Kary raczej należy łagodzić niż zaostrzać
|
||||
|
prawo nakazuje to, co należy czynić, i zakazuje rzeczy przeciwnych
|
||||
|
alicui
|
||||
|
aspero, asperāre
|
||||
|
autem
|
||||
|
clara
|
||||
|
cogitatio
|
||||
|
concedo, concedĕre
|
||||
|
custodio, custodīre
|
||||
|
datus
|
||||
|
dono, donāre
|
||||
|
ea
|
||||
|
eidem
|
||||
|
fur, furis
|
||||
|
furtum
|
||||
|
interpreto, interpretāre
|
||||
|
iubeo, iubēre
|
||||
|
maxime
|
||||
|
mensura
|
||||
|
mollio, mollīre
|
||||
|
numero, numerāre
|
||||
|
pactum
|
||||
|
pondero, ponderāre
|
||||
|
prohibeo, prohibēre
|
||||
|
potius
|
||||
|
quae
|
||||
|
quod
|
||||
|
servo, servāre
|
||||
|
solus
|
||||
|
vendo, vendĕre
|
||||
