Jest pojęcie: bogatsza Polszczyzna

 0    369 fiche    Jest pojecie
Télécharger mP3 Imprimer jouer consultez
 
question język polski réponse język polski
ab ovo
commencer à apprendre
od początku, od samego źródła (łac. „od jajka”)
Aby zrozumieć tę historię trzeba ją opowiedzieć ab ovo; zaczynając od narodzin bohatera.
aberracja
commencer à apprendre
nieprawidłowość lub odchylenie od normy
Twoi przyjaciele nie są nienormalni, po prostu miewają aberracyjne zachowania.
abnegat
commencer à apprendre
osoba zaniedbująca swój wygląd, potrzeby, korzyści i wygody
Zastanawia mnie co jest powodem jego abnegackiej postawy.
abominacja
commencer à apprendre
niechęć, obrzydzenie, wstręt, odraza
Odczuwam abominację na widok pająków.
absencja
commencer à apprendre
nieobecność
Zanotowaliśmy dwukrotnie wyższe absencje w stosunku do ubiegłego roku.
admiracja
commencer à apprendre
podziw, zachwyt, uwielbienie
Mimo wieloletniego małżeństwa wciąż wypowiadają się o sobie z nieco przesadną admiracją.
afirmacja
commencer à apprendre
uznanie czegoś za właściwe; aprobata
a także: motywujące zdanie lub stwierdzenie powtarzane w celu wzmocnienia wiary w siebie
ageizm
commencer à apprendre
(wym. ejdżyzm) dyskryminacja ze względu na przekroczenie górnej granicy wiekowej, np. podczas rekrutacji
adultyzm
commencer à apprendre
dyskryminacja ze względu na młody wiek, np. podczas rekrutacji
agitować
commencer à apprendre
przekonywać innych do określonych poglądów lub działań, często politycznych
Kandydaci agitowali na rzecz udziału w wyborach, mając nadzieję na obalenie obecnej władzy.
agnostyk
commencer à apprendre
osoba, która przyjmuje, że nie ma wystarczających podstaw by potwierdzić istnienie Boga lub mu zaprzeczyć
Agnostyk jest więc kimś pomiędzy teistą (człowiekiem wierzącym), a ateistą (człowiekiem niewierzącym)
akronim
commencer à apprendre
skrótowiec; wyraz utworzony zazwyczaj z pierwszych liter lub sylab nazwy własnej, czy grupy wyrazów
np. ZUS - Zakład Ubezpieczeń Społecznych, lub: Torwar, pochodzący od słów „tor” i „Warszawa”.
alegoria
commencer à apprendre
przedmiot, postać lub motyw, który prócz znaczenia dosłownego obrazuje jednoznaczny, metaforyczny sens
UWAGA! Alegoria nie jest symbolem. Symbol może posiadać wiele znaczeń, zależnie od interpretacji, np. serce - może oznaczać życie, ale też miłość
np. kostucha, jako alegoria śmierci
alians
commencer à apprendre
sojusz, umowa; partnerstwo podmiotów dążących do określonych celów i korzyści
Postąpiliśmy tak ze względu na alianse partyjne i płynące z nich obustronne korzyści.
altruizm
commencer à apprendre
bezinteresowna pomoc, poświęcenie; stawianie czyjegoś dobra ponad swoje pomimo braku osobistych korzyści
Jego altruizm zakrawał na naiwość, ale ludzie go kochali.
ambiwalentny
commencer à apprendre
o sprzecznych lub niejednoznacznych odczuciach
Mam abiwalentny stosunek do swojej pracy - jesli lekka i nie przemęczam się, ale to monotonne i mało rozwojowe zajęcie.
amorficzny
commencer à apprendre
bezpostaciowy, bezforemny, nieuporządkowany; bez określonej budowy i kształtu
dosłownie, w fizyce i chemii, amorficznym nazywa się ciało stałe pozbawione określonej formy, np. szkło
anagram
commencer à apprendre
wyraz utworzony z poprzestawianych liter lub sylab innego wyrazu
np. burza - po odpowiednim przestawieniu liter otrzymamy anagram „arbuz”.
aneksja
commencer à apprendre
przejęcie terytorium państwa bez jego zgody
np. aneksja obwodów Ukrainy przez Rosję
anhedonia
commencer à apprendre
niezdolność do odczuwania przyjemności
To po prostu stan, w którym nic nie cieszy, odczuwa się ciągłe zmęczenie i brak motywacji.
animozja
commencer à apprendre
niechęć lub wrogość; uraza
Animozje między tymi dwoma rodami trwają od pokoleń.
Animozje to także drobne spory wywołane tą urazą.
animusz
commencer à apprendre
żywotność, energia, zapał, odwaga w działaniu
„Jak nie teraz, to kiedy?!” - powiedział, przechylając butelkę dla dodania sobie animuszu.
annały
commencer à apprendre
dawne roczniki lub kroniki spisane w porządku chronologicznym
Według annałów z XIII wieku miasto zostało założone przez księcia Bolesława.
Anno Domini
commencer à apprendre
(łac.) roku pańskiego; naszej ery; liczony od narodzin Chrystusa
... pisał o tym w swoim podsumowaniu Anno Domini 2023.
ansa
commencer à apprendre
niechęć, negatywne nastawienie do kogoś; pretensja, uraza
Chyba lepiej mijać się bez słowa, niż pielęgnować tę wzajemną ansę.
antagonistyczny
commencer à apprendre
przeciwstawny do kogoś lub czegoś i zwalczający się z tym nawzajem
W wielu literackich dziełach dominuje motyw antagonistycznego sporu dobra ze złem.
antonim
commencer à apprendre
przeciwieństwo, wyraz przeciwstawny
np. mały i duży, jasny i ciemny
anturaż
commencer à apprendre
otoczenie, środowisko; aranżacja, stylistyka
Wyprawili wesele w prawdziwie włoskim anturażu.
antycypować
commencer à apprendre
przypuszczać; domyślać się co się wydarzy lub jaki będzie miało przebieg
Antycypacja jest niezbędna w zawodzie prawnika - pozwala skrupulatnie zaplanować linię obrony.
apanaże
commencer à apprendre
korzyści finansowe związane z zajmowaniem wysokiego stanowiska; wykonywaniem prestiżowego zawodu
Apanaże niektórych zawodników są zbyt wysokie i możnaby je ograniczyć, ale czy nie spowoduje to większej korupcji?
apodyktyczny
commencer à apprendre
narzucający swoje zdanie bez dopuszczania sprzeciwu; despotyczny, arbitralny
Jego apodyktyczny styl zarządzania zniechęcał pracowników do wyrażania własnych opinii.
apoftegmat
commencer à apprendre
zwięzłe, celne, często dowcipne lub mądre powiedzenie użyte jako zręczny i trafny komentarz do sytuacji
„Co to za ponury absurd, żeby o życiu decydować za młodu, kiedy jest się kretynem.”
apogeum
commencer à apprendre
określenie wartości maksymalnej; momentu, w którym rozwój czegoś osiąga szczyt
Czekaliśmy na takie widowisko, to apogeum jego formy.
apologia
commencer à apprendre
obrona, usprawiedliwienie jakiejś idei, osoby lub czynu, zazwyczaj w formie pochwalnej mowy lub tekstu
Jego książka była apologią tradycyjnych wartości i stylu życia.
apoteozować
commencer à apprendre
wychwalać, gloryfikować; przedstawiać w sposób wyidealizowany
W swoim przemówieniu apoteozował rolę nauki w rozwoju ludzkości.
aprecjacja
commencer à apprendre
wzrost wartości towaru lub dobra
antonimem jest „deprecjacja” - spadek wartości towaru lub dobra
aprioryczny
commencer à apprendre
założony „z góry”, bez uprzedniego zapoznania się z faktami
Swego czasu panowało w Polsce aprioryczne przekonanie o milionach zarabianych za granicą.
arbitralny
commencer à apprendre
bezwzględnie narzucający swoje zdanie; nie przyjmujący sprzeciwu
np. arbitralne rządy
asertywność
commencer à apprendre
umiejętność jasnego wyrażania swoich potrzeb, uczuć i opinii oraz egzekwowania swoich praw w sposób, który nie narusza praw innego człowieka (szacunek do siebie i innych)
asumpt
commencer à apprendre
powód, przyczyna lub zachęta do podjęcia określonego działania
Zajęcie pierwszego miejsa w konkursie wojewódzkim było asumptem do jeszcze cięższych treningów.
atawizm
commencer à apprendre
przejaw prymitywnych instynktów, zachowań lub obyczajów z dawnych czasów
(atawizm w biologii) pojawienie się u organizmu cech dalekich przodków, np. nadmiarowy ogon u noworodka
Jego agresywna reakcja obronna była dziwnym atawizmem, którego nikt się nie spodziewał.
atoli
commencer à apprendre
archaiczny synonim słów: jednak, ale, natomiast
Chciał wyjechać na wakacje, atoli obowiązki służbowe zatrzymały go w mieście.
autochton
commencer à apprendre
rdzenny mieszkaniec, tubylec; członek rodu zamieszkującego dane terytorium od pokoleń
Autochtoni tej wyspy posiadają unikalne tradycje, które przekazują z pokolenia na pokolenie.
azyl
commencer à apprendre
miejsce ucieczki; schronienie dające poczucie bezpieczeństwa
O azyl ma prawo ubiegać się każda osoba, która spotkała się z prześladowaniami na terenie własnego kraju.
bajdurzyć
commencer à apprendre
opowiadać bzdury, głupstwa; mówić rzeczy niewiarygodne
Przestań bajdurzyć, i tak nikt nie wierzy w te twoje niestworzone historie.
bałwochwalstwo
commencer à apprendre
bezkrytyczne, naiwne uwielbienie; ubóstwianie, adoracja, kult
Dziś to znany człowiek, ale należy pamiętać o tym, jak wielu ludziom uprzykrzył życie. Nie rozumiem tego bałwochwalstwa i robienia z niego strażnika zasad morlanych.
bełtać
commencer à apprendre
chaotycznie, energicznie mieszać jakiś płyn
bełtać to także: mówić coś w sposób niejasny, bełkotać; oraz wprwadzać jakieś zamieszanie, np. bełtać komuś w głowie
benefis
commencer à apprendre
koncert, spektakl lub inne wydarzenie organizowane w celu uczczenia wieloletniej działalności benefisanta
Jubileuszowy benefis tego zespołu sprowadził rzeszę fanów z całego świata.
besserwisserski
commencer à apprendre
zarozumiały, przemądrzały; taki co wszystko wie najlepiej, przekonany o swojej wyższości
Jego besserwisserskie uwagi irytowały wszystkich dookoła.
bezeceństwa
commencer à apprendre
odrażające, haniebne czyny; łajdactwa
To całkiem mili ludzie, mając na uwadze bezeceństwa jakie im się przypisuje.
bigot
commencer à apprendre
fanatyk religijny, dewot
Brzydzę się tak ostentacyjną bigoterią, jaka od pana emanuje.
bilingwizm
commencer à apprendre
dwujęzyczność
Bilingwizm znacznie ułatwia znalezienie pracy w międzynarodowych korporacjach.
bimbać
commencer à apprendre
nie liczyć się z czymś, bagatelizować, lekceważyć; nie traktować z należytą powagą
Bimbał sobie cały dzień, zamiast przygotowywać się do egzaminu.
birbant
commencer à apprendre
hulaka; osoba spędzająca dużą ilość czasu na beztroskich zabawach
To mała wioska z miejscowymi birbantami przyrośniętymi do lokalnego sklepiku z alkoholem i do remizy strażackiej.
blichtr
commencer à apprendre
złudna atrakcyjność, powierzchowny polor
Warszawski blichtr chciał mnie ośliepić jeszcze przed zmierzchem.
bon mot
commencer à apprendre
(czyt. bą mo) zwięzły, dowcipny i trafny zwrot używany jako celna puenta
Jego przemówienie stało się zabawne i interesujące za sprawą bon motów wplatanych między wierszami.
bon ton
commencer à apprendre
(czyt. bą tą) dobre maniery i wychowanie
Bon ton chłopca nie umknął uwadze dorosłych, którzy byli pod wrażeniem jego manier.
bonza
commencer à apprendre
(z dezaprobatą) osoba zajmująca wysokie stanowisko i ciesząca się dużymi wpływami, przywilejami i prestiżem
Bonzowie z parlamentu, siedzący w limuzynach i śmiejący się na widok protestów.
brukać
commencer à apprendre
poniżać, hańbić, narażać na utratę dobrej opinii, np. zbrukać swoje dobre imię
brukać to także: brudzić, np. chusta została zbrukana krwią
bynajmniej
commencer à apprendre
partykuła przecząca lub wzmacniająca przeczenie
słowo bynajmniej można potraktować jaki synonim wyrażenia: „w żadnym razie”, np. To w żadnym razie nie znaczy, że się mylę.
np. To bynajmniej nie znaczy, że się mylę.
cezura
commencer à apprendre
przełomowy moment, który jest końcem czegoś starego i początkiem czegoś nowego
Czy zmiany, które zachodzą, będą ważną cezurą w historii Polski?
charme
commencer à apprendre
(czyt. szarm) urok osobisty, wdzięk, czar, powab
Jego charme sprawiał, że z łatwością zdobywał sympatię innych ludzi.
chełpić się
commencer à apprendre
przechwalać się, obnosić z czymś; pysznić się
Nie powinieneś tak chełpić się swoimi sukcesami. Jest zdecydowanie lepiej, kiedy inni dostrzegają je i doceniają.
chryja
commencer à apprendre
zamieszanie, awantura, hałaśliwa kłótnia, draka
Będzie chryja jeśli nie dogadamy się w żaden humanitarny sposób.
chuć
commencer à apprendre
żądza, namiętność, pożądanie seksualne
Miał zostać księdzem, a zaczęła nim władać jakaś zwierzęca chuć, której nie mógł opanować.
ciemięga
commencer à apprendre
osoba niezdarna, niezbyt bystra; niedołęga, oferma
W młodości był strasznym ciemięgą.
ckliwy
commencer à apprendre
nadmiernie uczuciowy; łatwo wzruszający się
(o zapachu) ckliwy to mdły, duszący
np. ckliwe spojrzenia
cymes
commencer à apprendre
(pot.) rarytas; coś wyjątkowego, znakomitego
(dosł.) cymes to świąteczna potrawa żydowska
Półka z wyrobami lokalnymi to prawdziwy cymes tego sklepiku.
cyzelować
commencer à apprendre
skrupulatnie poprawiać coś, aż do uzyskania najlepszej wersji tego
Wycyzeluję swój artykuł i poproszę Adama, by go przeczytał.
Najczęściej używane w kontekście tekstu, filmu lub przy obróbce metali.
de facto
commencer à apprendre
w rzeczywistości, faktycznie, w praktyce
De facto to Adam kierował projektem, mimo że jego nazwiska nie było na żadnej z umów.
Określenie stosowane w sytacjach gdy np. coś istnieje, mimo że nie zostało to formalnie lub prawnie zatwierdzone.
de iure
commencer à apprendre
zgodnie z prawem, formalnie
De iure jej syn jest właścicielem tego mieszkania, choć nigdy w nim nie mieszkał.
Określenie stosowane gdy określony jest stan prawny czegoś, który w rzeczywistości może się różnić od zapisu w dokumentach.
deflacja
commencer à apprendre
spadek poziomu cen dóbr i usług
przeciwieństwo inflacji
degrengolada
commencer à apprendre
rozkład wartości moralnych, etycznych i intelektualnych; zubożenie kulturowe
... pijaństwo i cudzołóstwo; istny chaos i postępująca degrengolada.
deliberować
commencer à apprendre
rozważać coś szczegółowo, zastanawiać się lub dyskutować o czymś; roztrząsać
Wchodzimy w to, nie ma co deliberować.
demagogia
commencer à apprendre
oddziaływanie na nastroje społeczne poprzez głoszenie treści nastawionych na łatwy efekt, poklask
Powiemy, że każdemu się należy i że dostanie - przecież tego chce największa część elektoratu.
denuncjacja
commencer à apprendre
donos; potajemne oskarżanie kogoś
Musieli się wynieść - liczne denuncjacje w końcu przyniosły skutek.
deprecjonować
commencer à apprendre
umniejszać wartość, przedstawiać w gorszym świetle
Nie pozwól by wysoko postawiona poprzeczka zdeprecjonowała twoją pewność siebie.
dezabil
commencer à apprendre
negliż lub bielizna; bardzo niekompletny strój odsłaniający sporą część ciała
... stoi, biedny, w pełnym dezabilu, prosząc by wpuszczono go do domu.
dezaprobata
commencer à apprendre
niechętny stosunek do czegoś wynikający z negatywnej oceny tego
Odpowiedzialni za ten projekt ludzie spotkali się z dezaprobatą swoich przełożonych.
diuretyczny
commencer à apprendre
moczopędny
Herbata i kawa mają silne działanie diuretyczne.
dossier
commencer à apprendre
(czyt. dosje) zbiór dokumentów lub informacji dotyczących konkretnej osoby lub sprawy
Szef poprosił o pełne dossier na temat nowego kontrahenta, aby lepiej poznać jego dotychczasową działalność.
dumping
commencer à apprendre
sprzedaż towarów po cenach niższych niż koszt produkcji
a także: sprzedaż towarów za granicę po cenach niższych niż na rynku krajowym
dychotomia
commencer à apprendre
dwudzielność; wyraźna różnica między dwiema częściami jakiejś całości
W każdym społeczeństwie można dokonać dychotomicznego podziału.
dyfamacja
commencer à apprendre
zniesławienie; poważne publiczne oszczerstwo lub zarzut
W polityce jest zdecydowanie za dużo przykładów dyfamacji.
dygresja
commencer à apprendre
wypowiedź odbiegająca od głównego tematu rozmowy
Pomińmy wszelkie dygresje i skupmy się na tym, co istotne.
dyletant
commencer à apprendre
amator; osoba, która zajmuje się jakąś dziedziną lub komentuje ją, nie posiadając należytej wiedzy
Internet jest pełen dyletantów i namawiam, by skrupulatnie weryfikować usłyszane tam informacje.
dysertacja
commencer à apprendre
rozprawa naukowa, przedstawiana zwykle w celu uzyskania stopnia naukowego
Znów dałem się wciągnąć w te bezsensowne dysertacje.
dysertacja to także: (z dezaprobatą) długie rozważanie na jakiś temat
dysfemizm
commencer à apprendre
celowe użycie dosadnego, nieprzyzwoitego wyrazu lub wyrażenia
Dysfemizmy to np.: morda (mówiąc o twarzy), gówniarz (mówiąc o dziecku), żarcie (mówiąc o jedzeniu)
Dysfemizm jest przeciwieństwem eufemizmu.
dysforia
commencer à apprendre
niepokój, niezadowolenie, rozdrażnienie, smutek
Po kilku miesiącach intensywnej pracy wpadliśmy w dysforyczne nastroje, wywołane zmęczeniem i monotonią.
Dysforia jest przeciwieństwem euforii.
dyskurs
commencer à apprendre
logiczne i uporządkowane rozważania na dany temat, którym towarzyszy wymiana myśli między podmiotami
dyspensa
commencer à apprendre
(pot.) pozwolenie na odstępstwo od zasad
Podczas świąt zrobiłem sobie dyspensę od ustalonej diety.
Słowo dyspensa używane jest głównie w kontekście religijnym, np. dyspensa od postu.
dystopijny
commencer à apprendre
ukazujący czarną wizję przyszłości
„Rok 1984” George’a Orwella przedstawia dystopijny obraz świata kontrolowanego przez władzę.
dystyngowany
commencer à apprendre
wyróżniający się elegancją i dobrymi manierami; o wyrafinowanym guście
To krzepki i dystyngowany staruszek.
dysydent
commencer à apprendre
opozycjonista; osoba jawnie sprzeciwiająca się ponującej władzy i ideologii
(w religii) dysydent to innowierca
dziarski
commencer à apprendre
energiczny, pełen werwy, żwawy
To dziarski starszy pan; więcej w nim życia niż w niektórych młodych.
efemeryda
commencer à apprendre
coś chwilowego; coś co szybko przemija, nie pozostawiając po sobie śladu
Popularność bywa efemeryczna, ale to dla tych pięciu minut się żyje.
egalitaryzm
commencer à apprendre
przekonanie, że wszyscy ludzie są równi i powinni posiadać jednakowe prawa oraz status socjoekonomiczny
Dzisiejszy marsz ulicami miasta miał egalitarny wydźwięk.
egzonim
commencer à apprendre
nazwa geograficzna stosowana w danym języku dla określenia miejsca poza obszarem, gdzie ta nazwa jest oryginalna
Egzonimy to np.: polskie „Rzym”, zamiast oryginalnego „Roma”, lub „Paryż” zamiast „Paris”.
endonim
commencer à apprendre
oryginalna nazwa geograficzna; z obszaru, z którego pochodzi
Endonimy to np.: Deutschland, United States of America
ekspatriant
commencer à apprendre
osoba mieszkająca poza granicami własnego kraju ojczystego
Ekspatriant to zarówno emigrant, jak i banita.
eksplikacja
commencer à apprendre
ścisłe, precyzyjne wyjaśnianie pojęcia, które wcześniej nie było jasne
Dziękuję za tę eksplikację - teraz wszystko stało się jasne.
ekstremizm
commencer à apprendre
postawa ideowa propagująca skrajne, radykalne poglądy i realizująca je poprzez stosowanie środków ostatecznych
np. przemoc, w celu osiągnięcia celu politycznego
ekstremum
commencer à apprendre
skrajna wartość jakiegoś zjawiska lub sytuacji
Lokalna zbiórka osiągnęła ekstremum - odnotowaliśmy rekordowe wpłaty.
(w matematyce) ekstremum to najwyższa lub najniższa wartość funkcji
ekumena
commencer à apprendre
stale zamieszkane i eksploatowane gospodarczo obszary kuli ziemskiej
przeciwieństwem ekumeny jest anekumena - obszary niezamieszkane
ekumenizm
commencer à apprendre
ruch chrześcijaństwa dążący do przywrócenia jedności chrześcijan
np. poprzez dialog lub wspólną modlitwę
elaborat
commencer à apprendre
przesadnie obszerne pisemne opracowanie jakiegoś tematu; zwykle to długi, nudny tekst
W mojej pracy domowej przepisalem encyklopedię i zaniosłem ten elaborat nauczycielowi.
emablować
commencer à apprendre
otaczać względami, przypodobywać się komuś, często w formie flirtu; adorować
... ciągle emabluje te młode damy, a one wciąż się nabierają.
emancypacja
commencer à apprendre
wyzwolenie; stawianie na równi wobec prawa
Bunt nie jest celem - jest narzędziem do emancypacji społeczeństwa.
eminentny
commencer à apprendre
wybitny, znakomity
Nazwa tej sztuki nie mówiła nic, ale wypisane pod nią eminentne nazwiska - już tak.
epigonizm
commencer à apprendre
plagiatorstwo, naśladownictwo; imitowanie dawnych wzorców cenionych przez twórcę
Autorowi zarzucano epigonizm, i słusznie - jego prace są na te same tematy co wielbiona przez niego sztuka.
epitet
commencer à apprendre
określenie osoby, miejsca lub rzeczy
np. ZŁOTE serce, ale epitet może być również rzeczownikiem, np. ZUCH chłopak, CUD dziewczyna.
eponim
commencer à apprendre
słowo pochodzące od nazwy własnej - imienia, nazwiska, nazwy miejscowości
np. daltonizm, od chemika Johna Daltona, czy silnik wysokoprężny, którego nazwa pochodzi od nazwiska Rudolfa Diesla.
erudycja
commencer à apprendre
wszechstronna wiedza, oczytanie, gruntowne wykształcenie
To erudyta, który przeczytał chyba wszystkie książki.
eskapada
commencer à apprendre
beztroska lub ryzykowna wyprawa lub podróż, często związana z chęcią przeżycia przygody
Nic nie było w stanie powstrzymać go przed samotną eskapadą po Koronie Himalajów.
eskapizm
commencer à apprendre
ucieczka od rzeczywistości, często poprzez fantazjowanie, oddawanie się literaturze, filmom lub innym formom aktywności pozwalającym oderwać się od codzienności
Codzienny trening to nie tylko dbałość o kondycję fizyczną, to także forma eskapizmu.
eudajmonia
commencer à apprendre
spełnione życie; stan pełnego, racjonalnie uzasadnionego zadowolenia i satysfakcji z życia
Eudajmonia jest wewnętrznym szczęściem powiązanym ze spokojem ducha.
eufemizm
commencer à apprendre
wyraz lub wyrażenie, którym zastępuje się zbyt dosadne, nieprzyzwoite określenia w celu złagodzenia tonu wypowiedzi
np. „jesień życia” zamiast starość, „nie wylewa za kołnierz” zamiast pijak.
eunuch
commencer à apprendre
mężczyzna, który został poddany kastracji
Eunochowie często byli strażnikami haremu.
eutymia
commencer à apprendre
prawidłowy nastrój, pogoda ducha; stan emocjonalnej równowagi
ewokować
commencer à apprendre
wywoływać konkretne wspomnienia lub skojarzenia
To moja ulubiona płyta. Słuchałem jej w dzieciństwie - zawsze ewokuje beztroski obraz mojej młodości.
(mówić) ex cathedra
commencer à apprendre
wypowiadać się z pozycji autorytetu, bez dopuszczania dyskusji czy wątpliwości; autorytatywnie
Profesor mówił ex cathedra, nie pozostawiając miejsca na polemikę.
facecja
commencer à apprendre
zabawna, często frywolna anegdota lub opowiadanie zakończone dowcipną puentą
Jego facecje rozbawiły całe towarzystwo i rozładowały napięcie.
fantom
commencer à apprendre
wytwór wyobraźni, coś nierzeczywistego, zjawa
fantom to także: model sylwetki człowieka, np. do nauki anatomii.
feeria
commencer à apprendre
obfitość i różnorodność efektów oddziałujących na zmysły, np.: feeria barw, świateł, dźwięków
Feeria to także: duża liczba czegoś robiąca wrażenie, np. feeria pomysłów.
Muzyka do tego filmu to prawdziwa feeria dźwięków.
fejsować
commencer à apprendre
eksponować produkty na półkach sklepowych, wysuwając je do przodu i odwracając etykietą w stronę klienta
Fejsowanie to podstawa dobrej ekspozycji.
ferować
commencer à apprendre
wydawać wyrok, opinię lub orzeczenie
Sędzia ma obowiązek ferować wyroki zgodnie z literą prawa.
fertyczny
commencer à apprendre
szybki, żwawy, energiczny, zręczny
Zmiana partnerki wyszła mu na dobre - od sztywnej i nadąsanej damy do wesołej, fertycznej dziewczyny.
ferwor
commencer à apprendre
zapał, żarliwość; stan uniesienia towarzyszący wykonywaniu jakiejś czynności
Wpadł w taki ferwor pracy, że obiady jadał dopiero na kolację.
filister
commencer à apprendre
kołtun, obskurant; osoba ograniczona intelektualnie; skupiona na sprawach codziennych, bez wyższych aspiracji i dążeń intelektualnych
UWAGA! Paradoksalnie, w kontekście akademickim - filister to członek korporacji akademickiej, który został absolwentem uczelni.
filować
commencer à apprendre
(pot.) podglądać, zaglądać ukradkiem
a także: jeśli np. świeca lub knot filuje, to kopci się.
Kot siedział przy oknie i filował wróble na parapecie.
fizys
commencer à apprendre
twarz, lico, oblicze
Niewinna, krągła fizys, pąsowa na polikach niby jabłko.
fortel
commencer à apprendre
sprytna, podstępna sztuczka pozwalająca coś osiągnąć
Ledwo mieliśmy wybory, a partie rządzące już rezygnują z przedwyborczych obietnic. A to ci dopiero fortel.
frasobliwy
commencer à apprendre
stare martwiący się o kogoś lub coś; wyrażający smutek, przygnębiony
Siedział zamyślony, podpierając brodę dłonią, frasobliwie myśląc nad sensem istnienia.
frazes
commencer à apprendre
banał; stereotyp myślowy; komunał; ładnie brzmiący zwrot pozbawiony głębszego sensu
np. „najwyższa jakość, najniższa cena”, lub „co cię nie zabije to cię wzmocni”
ganić
commencer à apprendre
krytykować, wyrażać dezaprobatę
Nauczyciel ostro ganił uczniów za brak przygotowania do lekcji.
gawiedź
commencer à apprendre
tłum gapiów natrętnie próbujący zobaczyć jakąś sensację
Coś stało się na skrzyżowaniu, a stercząca tam gawiedź uniemożliwiała przejazd nawet karetce.
gerontokracja
commencer à apprendre
władza sprawowana przez osoby w podeszłym wieku
Kraj zmierza w kierunku gerontokracji - większość kluczowych stanowisk zajmują osoby po 70-tce.
gnuśny
commencer à apprendre
pozbawiony energii i chęci do działania; bezczynny lub robiący coś bardzo powoli i bez entuzjazmu
Przymiotnika gnuśny można też użyć mówiąc o czymś sennym, pozbawionym ruchu.
Za oknem szaro i gnuśnie tej jesieni.
grafomania/grafomaństwo
commencer à apprendre
patologiczna skłonność do pisania utworów literackich przez osoby pozbawione talentu
... wiele powieści zakrawa na kicz i grafomanię.
grant
commencer à apprendre
dotacja lub inne wsparcie udzielane podmiotom na realizację określonych projektów
Warunki przyznawania grantów jasno określają, że podmioty korzystające z nich są zobowiązane do darmowej publikacji wyników badań.
gremialny
commencer à apprendre
masowy lub odnoszący się do grupy osób stanowiących większość jakiejś społeczności
Postanowiliśmy przełożyć zawody na inny termin - to była gremialna decyzja.
groteskowy
commencer à apprendre
chatakteryzujący się przesadą, przejaskrawieniem, dziwacznością, absurdem; karykaturalny
Jej niesprzyjające okoliczności okazały się dziś wyjątkowo groteskowe.
habituacja
commencer à apprendre
przywykanie; stopniowy zanik lub osłabienie reakcji organizmu na wielokrotnie powtarzający się bodziec
np. zapach własnych perfum, którego się nie czuje, pomimo że inni wciąż go czują
hardy
commencer à apprendre
butny; bezczelnie stawiający na swoim; dumny, nieustępliwy, niepokorny
To harda kobieta - i tak zrobi po swojemu, czy ci się to podoba, czy nie.
hedonizm
commencer à apprendre
doktryna, według której czerpanie przyjemności i rozkoszy jest głównym celem życia
Jutro wyjeżdżam na wakację - niech hedonistyczna postawa towarzyszy mi przez ten okres.
herezja
commencer à apprendre
(pot.) kontrowersyjny pogląd sprzeczny z powszechnie przyjętym
Obrońca musiał wykonać swoją pracę - może stąd wzięły się herezje o niewinności oskarżonego.
(dosł.) pogląd sprzeczny z dogmatem religii
hiperbola
commencer à apprendre
celowe przesadzenie, wyolbrzymienie jakiejś cechy w celu podkreślenia emocji lub efektu
(w matematyce) hiperbola to linia krzywa otwarta o dwóch oddalających się ramionach
Moje trzymające mnie za rączkę dzieci zdążą już dorosnąć i zrobić prawo jazdy, nim złapiemy tu jakąś taksówkę.
hochsztapler
commencer à apprendre
oszust na dużą skalę; ktoś kto udaje kogoś kim nie jest w celu zdobycia pieniędzy lub pozycji
Wziął kasę i tyle go widzieli. Hochsztapler jakich mało, a my daliśmy się ograć jak byle smarkacz.
holistycznie
commencer à apprendre
w sposób całościowy; uwzględniając wszystkie aspekty
Terapeuta miał holistyczne podejście - chciał poznać zarówno pacjenta, jak i jego otoczenie.
holograficzny
commencer à apprendre
(o dokumencie, piśmie) sporządzony odręcznie
Umowy holograficzne mają taką samą wartość prawną, jak każde inne.
holograficzny to także: odnoszący się do holografii - techniki tworzenia hologramów
hołubić
commencer à apprendre
opiekować się kimś wyjątkowo troskliwie
Obraz to świetny pomysł na prezent dla niego - od zawsze hołubi sztukę.
hołubić to także: okazywać komuś lub czemuś szczególne względy, zainteresowanie, szacunek
hołysz
commencer à apprendre
(daw.) biedak; pogardliwe określenie osoby pozbawionej majątku
To same próżniaki; hołysze, którym się ręce do pracy nie garną.
homonim
commencer à apprendre
homonimy to wyrazy pisane i wymawiane tak samo, ale różniące się znaczeniem i pochodzeniem
lub: mina - jako mimika twarzy, i mina - jako ładunek wybuchowy
np. winny - taki który zawinił, oraz winny - związany z winem.
horrendalny
commencer à apprendre
ogromny, o znacznych rozmiarach
Wypowiadano na mój temat horrendalne kłamstwa.
horrendalny to także: budzący obrzydzenie, okropny, skandaliczny
hoży
commencer à apprendre
urodziwy, tryskający zdrowiem, dobrze i młodo wyglądający
Czy Chorzów jest pełen hożych ludzi?
hucpa
commencer à apprendre
zuchwała pewność siebie, arogancja, tupet
chucpa, hucpa - oba zapisy są poprawne
hucpa to także: zuchwałe działanie źle postrzegane przez innych lub uważane za oszustwo
humbug
commencer à apprendre
głośna sprawa, która wydaje się rewelacją, a okazuje się oszustwem
Wylosowano mnie abym to ja odebrał milion złotych, mimo że nie brałem udziału w żadnej loterii? Jestem jedną z miliona osób? Co to za humbug?!
huncwot
commencer à apprendre
łobuz, nicpoń; ktoś złośliwy, skory do psot, ale nie wyrządzający poważnych szkód
To huncwot mały, znowu zjadł moje ciasteczka ze stołu.
idée fixe
commencer à apprendre
(czyt. idee fix) uporczywa, obsesyjna myśl lub idea dominująca w umyśle człowieka
Idée fixe związana z osiągnięciem perfekcji we wszystkim co robi stawała się źródłem nieustannego stresu i niezadowolenia.
idylliczny
commencer à apprendre
pogodny, beztroski, sielankowy; dający poczucie szczęścia, spokoju i harmonii
To mała idylliczna wieś z malowniczymi krajobrazami. Lubię tam wracać.
immanentny
commencer à apprendre
stanowiący nieodłączny element czegoś; będący częścią, bęz której coś nie może istnieć
Ludzka radość i szczęście są immanentnie powiązane ze spokojem ducha.
impas
commencer à apprendre
brak możliwości znalezienia kompromisu; sytuacja ukazująca brak postępu lub rozwiązania
Negocjacje napotkały impas, ponieważ zadna ze stron nie zgodziła się ustąpić.
impertynent
commencer à apprendre
osoba zachowująca się arogancko i obraźliwie
Jesteś w gościach. Wyjdź się przewietrzyć, zostaw swoje impertynenckie zachowanie za drzwiami i wróć do nas.
imponderabilia
commencer à apprendre
ogół zjawisk i rzeczy niematerialnych, których nie da się zmierzyć, a mają wpływ na człowieka
słowo występuje tylko w liczbie mnogiej
Imponderabilia to np. uczucie - nie da się zmierzyć, kto kocha bardziej
indagować
commencer à apprendre
maglować, zasypywać pytaniami; dociekliwie, a nawet nachalnie wypytywać kogoś
Gość wyszedł ze studia, mimo że jeszcze dobrze nie zacząłem indagacji.
indeksacja
commencer à apprendre
dostosowanie wzrostu dochodów do cen i kosztów utrzymania
indeksacja to także: nadawanie indeksu - pomocniczego spisu terminów i nazwisk
indolencja
commencer à apprendre
nieporadność, bierność; nieumiejętność radzenia sobie w życiu
Martwi mnie twoja indolencja. Pomogę ci, ale ty też musisz sobie pomóc!
indyferentny
commencer à apprendre
obojętny, niewykazujący zainteresowania lub zaangażowania
Jego reakcja na zaistniałą sytuację była indyferentna, co zirytowało zaangażowanych kolegów.
infamia
commencer à apprendre
niesława; utrata dobrego imienia, niepochlebna opinia o kimś
Po swoich występkach nie mógł poradzić sobie z infamią i tymczasowo zniknął z życia medialnego.
infantylny
commencer à apprendre
dziecinny, niedojrzały, niepoważny
Zbieranie resoraków to z pozoru infantylne hobby, ale na niektórych egzemplarzach można dobrze zarobić.
inkorporacja
commencer à apprendre
włączenie czegoś do większej całości
Inkorporacja nowych technologii do firmy przyczyniła się do wzrostu jej konkurencyjności na rynku.
interlokutor
commencer à apprendre
rozmówca, uczestnik dialogu
Lubię prowokować swojego interlokutora - mam okazję zobaczyć wtedy dziecięco prawdziwe reakcje.
intratny
commencer à apprendre
przynoszący zysk
Odmówiłem, mimo intratności tej propozycji.
inwektywa
commencer à apprendre
ostra, obraźliwa wypowiedź skierowana przeciwko komuś; rodzaj werbalnego ataku lub zniewagi
Jego mowa była pełna inwektyw, które miały na celu zdyskredytowanie przeciwnika.
jątrzyć
commencer à apprendre
powodować lub podsycać nieporozumienia, nienawiść, oburzenie, agresję
To, co jątrzyło nasze stosunki w przeszłości, nie jest dziś istotne.
(w medycynie) jeśli rana się jątrzy to źle się goi, ropieje
jowialność
commencer à apprendre
cecha osoby dobrodusznej, pogodnej, życzliwej, obdarzonej poczuciem humoru
To jowialny starszy pan, zawsze jest mile widziany w towarzystwie.
jubel
commencer à apprendre
huczna zabawa z jakiejś okazji
Elegancki jubileusz małżeństwa znajomych przekształcił się w prawdziwy jubel, który trwał do białego rana.
jucha
commencer à apprendre
krew zwierzęcia
jucha to także: (wulgarnie) krew ludzka, oraz ktoś sprytny i przebiegły; szelma
Ty, stary jucha, będziesz się teraz za kapłana przebierał i zbawiał świat?
judzić
commencer à apprendre
wzbudzać w kimś negatywne emocje wobec kogoś lub czegoś; podżegać, namawiać do złego, podsycać konflikty
Nie przestawał judzić współpracowników przeciwko kierownikowi, licząc na chaos w zespole.
jurny
commencer à apprendre
o żywiołowym temperamencie; pełen witalności, energii, często o dużych potrzebach seksualnych
Jurna młodość mu się marzy, powiadasz...
kabotyn
commencer à apprendre
(pogardliwie) ktoś kto sztucznie i przesadnie stara się zwrócić na siebie uwagę, często poprzez teatralne zachowanie
Schowaj sobie w rzyć te kabotyńskie gesty.
kawalkada
commencer à apprendre
grupa pojazdów jadących razem, np. kawalkada aut, motocyklistów, kolarzy
Kawalkady z każdego miasta przybyły na coroczne poświęcenie pojazdów na Jasnej Górze.
klecić
commencer à apprendre
tworzyć coś szybko, prowizorycznie, bez solidnych umiejętności lub materiałów
a także: nieudolnie i z trudem układać coś, np. zdania
Wypracowanie na pewno będzie do poprawy - ledwo skleciłem parę zdań.
knajacki
commencer à apprendre
niewyszukany, odznaczający się prymitywnością, chuligaństwem
Knajacki może być np. język - kolokwialny i pełen wulgaryzmów
Knajak - człowiek z marginesu społecznego, ulicznik
koafiura
commencer à apprendre
starannie ułożona fryzura, uczesanie
Jej wymyślna koafiura przyciągała uwagę wszystkich gości.
komitywa
commencer à apprendre
bliska, przyjacielska relacja lub współpraca oparta na wzajemnym zaufaniu
Ich komitywa była opłacalna na każdym kroku - nie zaszliby tak daleko, gdyby szli osobno.
konformista
commencer à apprendre
osoba, która bezkrytycznie podporządkowuje się poglądom obowiązującym w danej grupie społecznej
Wszedł konformista między wrony i kracze jak i one.
konfuzja
commencer à apprendre
zakłopotanie, konsternacja, zbicie z tropu; brak pomysłu na to jak zachować się w danej sytuacji
UWAGA! Czasownik: konfundować, przymiotnik: skonfundowany
Mieliśmy niezły ubaw patrząc na jego konfuzję.
kongenialny
commencer à apprendre
równie genialny, co pierwowzór; dorównujący czemuś, co uzawane jest za mistrzowskie
Kongenialny może być np. przekład książki, który pozostał wierny oryginałowi względem struktury i sensu.
konsensus, consensus
commencer à apprendre
porozumienie osiągnięte drogą kompromisu
a także: pełna zgodność opinii na dany temat
Finalnie, po kilku głębszych... oddechach, doszliśmy do konsensusu.
konstatacja
commencer à apprendre
stwierdzenie jakiegoś faktu, uwaga
konstatować - stwierdzać fakt, ustalać coś
Nie ma sensu zbytnio kontemplować konstatacji o dramacie życia ludzkiego.
kontredans
commencer à apprendre
(pot.) sytuacja, która ciągle się zmienia, ale zmiany nie prowadzą do ostatecznego rozstrzygnięcia
(dosł.) kontredans to dawny taniec towarzyski oraz muzyka do tego tańca
Z czasem rozmowy pokojowe przybrały formę kontredansa, w którym nikt nie chciał postawić kropki nad „i”.
kontrybucja
commencer à apprendre
obowiązkowe świadczenia lub opłaty narzucone przez okupanta na ludność podbitego kraju
5 mld w złocie to wysoka, lecz niezbędna kontrybucja.
kontuar
commencer à apprendre
lada w sklepie, barze lub recepcji, służąca do obsługi klientów
Stał przy kontuarze, czekając na zamówiony trunek.
konweniować
commencer à apprendre
być odpowiednim, pasować do czegoś lub komuś, przypadać do gustu
Jego zachowanie nie konweniuje z normami przyjętymi w naszej organizacji.
korpulentny
commencer à apprendre
o tęgiej budowie ciała; masywny, trochę otyły
Skoro dzisiejszy świat zabrania mówić o grubych, że są grubi - to może „korpulentny” będzie w sam raz.
kosmopolita
commencer à apprendre
obywatel świata; osoba nie czująca przynależności terytorialnej, religijnej lub kulturowej, ale szanująca je u innych osób
To kosmopolita który czuje się dobrze wszędzie tam, gdzie rzuci plecak.
krnąbrny
commencer à apprendre
nieposłuszny, uparty, niepoddający się wpływom innych
Krnąbrność dzisiejszych nastolatków można łatwo złamać - wystarczy odłączyć im internet.
krotochwilny
commencer à apprendre
dowcipny, budzący rozbawienie, skłonny do żartobliwych zachowań
Zawsze był w krotochwilnym nastroju, dobrze mieć obok siebie osobistego Jima Carreya.
kuraż
commencer à apprendre
odwaga, śmiałość w działaniu
także: zrobić coś dla kurażu (np. napić się dla kurażu) - by dodać sobie odwagi, śmiałości
Zabrakło nam obycia, kurażu. Szkoda, następnego razu nie będzie.
kuriozalny
commencer à apprendre
negatywnie zaskakujący swoją nietypowością i dziwacznością
Ależ kuriozalna decyzja sędziego; będzie się musiał z tego tłumaczyć przed swoimi przełożonymi.
kurtuazyjny
commencer à apprendre
grzecznościowy; o wyszukanym, taktownym i uprzejmym, ale niekoniecznie odzwierciedlającym prawdziwość charakterze
W dobrym guście jest, by kurtuazyjnie wymienić z każdym choćby parę zdań.
labilny
commencer à apprendre
chwiejny, zmienny, niestabilny
Labilność rynku wymusza na inwestorach ciągłe monitorowanie notowań giełdowych.
lapidarny
commencer à apprendre
zwięzły i treściwy; lakoniczny; zawierający najistotniejsze informacje w krótkiej treści
Na co dzień był bardzo zajęty; cenił sobie lapidarne wypowiedzi.
lapsus
commencer à apprendre
pomyłka w wypowiedzi, błąd językowy popełniony przez nieuwagę
Niech Marek nas reprezentuje - Wojtkowi zdarza się popełnić jakiś znaczący lapsus.
latyfundium
commencer à apprendre
wielka posiadłość lub majątki ziemskie należące do jednej osoby lub organizacji
Hektary lasu z zamkiem pośrodku... kogo stać na tak ogromne latyfundia?
lobbing
commencer à apprendre
przekonywanie organów władzy do podjęcia działań w odpowiednim kierunku; do określonego punktu widzenia
Firma przeznaczyła 18 mln dolarów na lobbing wśród polityków, by uniknąć surowych kar za naruszenie prywatności klientów.
logorea
commencer à apprendre
słowotok, biegunka językowa; rozwlekła wypowiedź pozbawiona ładu i sensownej treści
Logorea może być klasyfikowana jako zaburzenie, gdy bełkot i szybkie mówienie kierowane są do samego siebie.
lubieżny
commencer à apprendre
sprośny, rozpustny; wykazujący chęć zaspokojenia popędu seksualnego
To ładna dziewczyna, ale zbyt lubieżnie i nachalnie podgaduje wszystkich dookoła.
lukratywny
commencer à apprendre
przynoszący duże zyski
Ten bardzo prosty pomysł okazał się niezwykle lukratywny.
łypnąć
commencer à apprendre
zerknąć gniewnie lub ukradkiem
Łypnął na mnie porozumiewawczo. Obaj już wiedzieliśmy, że nie skorzystamy z tej oferty.
makaronizm
commencer à apprendre
wyraz lub wyrażenie obcojęzyczne wplecione w język ojczysty
Na wczorajszym meetingu celebrowaliśmy wyniki naszego start-up’u, a na after party udaliśmy się do lokalu, gdzie ex mojego kumpla wyprawiała baby shower, omg.
malapropizm
commencer à apprendre
pomyłka słowna polegająca na użyciu podobnie brzmiącego wyrazu, ale o innym znaczeniu
np. „bynajmniej” - jest partykułą przeczącą, a wielu ludzi używa jej jako „przynajmniej”, co jest malapropizmem.
Malapropizmy są czasem używane celowo, w celach humorystycznych, np. „Tańczmy ten walec!” (zamiast „tego walca”)
malkontent
commencer à apprendre
pesymista, czarnowidz; osoba stale niezadowolona i doszukująca się we wszystkim wad i ujemnych stron
Obcowanie z malkontentem może okazać się zaraliźliwe. Analogicznie - polecam przebywanie wśród entuzjastów.
małostkowy
commencer à apprendre
przywiązujący nadmierną uwagę do rzeczy nieistotnych, często pomijając te najważniejsze
Przeszkadała mu moja ponadplanowa przerwa na kawę, mimo że wyniki mojej pracy były dwukrotnie wyższe niż u pozostałych.
marazm
commencer à apprendre
zastój, brak rozwoju w jakiejś dziedzinie
Mam nadzieję, że spojrzymy na to bardziej kreatywnie i przerwiemy ten marazm.
mariaż
commencer à apprendre
związek małżeński
a także: połączenie dwóch elementów - idei lub rzeczy
Mariaż tradycji i nowoczesności był kluczem do sukcesu tego projektu.
maskulinizm
commencer à apprendre
szereg ruchów i ideologii stanowiący, że uprzedzenia wobec mężczyzn również powinny zniknąć, skoro mowa o równouprawnieniu obojga płci
uprzedzenia te dotyczą np. opieki nad dzieckiem lub przemocy domowej
matnia
commencer à apprendre
trudna sytuacja, z której ciężko znaleźć wyjście
a także: nadmierna ilość jakichś zjawisk, sytuacji lub problemów, a nawet duża ilość dróg czy korytarzy, w których łatwo zabłądzić. Dosłownie matnia to część sieci rybackiej, gromadząca złowione ryby.
I tak oto wpadliśmy w matnię europejskich reform i regulacji.
matriarchat
commencer à apprendre
dominująca rola kobiety w rodzinie lub społeczeństwie
np. w klanie Mosuo, w południowych Chinach - to kobieta rządzi swoimi mężczyznami, a seniorka rodu ma duży wpływ na podejmowane tam decyzje.
matuzal
commencer à apprendre
(pot.) osoba bardzo stara
nawiązanie do biblijnego Matuzalema - człowieka, który żył 969 lat
Często występuje jako frazeologizm: „matuzalemowy wiek” lub „matuzalemowe lata”, co oznacza wiek bardzo podeszły.
megalomania
commencer à apprendre
idealizowanie samego siebie, przeświadczenie o swojej wybitności, mania wielkości
Zastanawia mnie przesadna skromność wybitnych ludzi, podbnie jak popadający w megalomanię nieudacznicy.
meritum
commencer à apprendre
istota sprawy, główna treść, sedno
Nie spotkaliśmy się tutaj aby opowiadać sobie anegdoty - przejdźmy do meritum.
mitomania
commencer à apprendre
chorobliwa skłonność do opowiadania kłamstw na swój temat - zmyślania, koloryzowania i wyolbrzymiania swoich historii, bez szczególnych powodów czy korzyści z tym związanych
Wszystko co mówi Janek trzeba dzielić przez trzy. To mitoman jakich mało.
mitręga
commencer à apprendre
mozolna, męcząca, nieefektywna praca; zbędny wysiłek przynoszący stratę czasu
Wypełnianie tych wszystkich formularzy i sprawozdań to tylko mitręga dla podatników.
mizantrop
commencer à apprendre
ktoś kto czuje niechęć do ludzi i unika towarzystwa
Lubię być sam, ale daleko temu do mizantropii.
mizoandria, mizandria
commencer à apprendre
uprzedzenie wobec mężczyzn
np. w kwestiach molestowania - słowo przeciwko słowu stawia mężczyznę w gorszym świetle, choćby oskarżenia były nieprawdziwe.
mizoginia
commencer à apprendre
uprzedzenie wobec kobiet i dziewcząt
np. poprzez dyskryminację na wysokich stanowiskach lub uprzedmiotowienie seksualne
modestia
commencer à apprendre
skromność, umiar
Im człowiek starszy, tym więcej w nim modestii.
nemezis
commencer à apprendre
(pot.) nieuchronna, karząca sprawiedliwość
pochodzi od Nemezis - greckiej bogini sprawiedliwości i zemsty, karzącej za pychę i niegodziwość
Zbrodnie, których się dopuścił, w końcu ściągnęły na niego nemezis.
nepotyzm
commencer à apprendre
faworyzowanie rodziny i znajomych przy obsadzaniu stanowisk i nadawaniu przywilejów
Mimo twojego wykształcenia, ciężko będzie dostać ci tu pracę - przecież przez ten zakład przewijają się wyłącznie dwa na nazwiska.
netykieta
commencer à apprendre
zbiór zasad dotyczących dobrego zachowania w internecie
newralgiczny
commencer à apprendre
istotny; ważny dla funkcjonowania całości np. newralgiczne miejsca ciała
a także: trudny, niebezpieczny, np. newralgiczny punkt trasy
oraz związany z newralgią - nerwobólem
niesnaska
commencer à apprendre
sprzeczka, nieporozumienie, konflikt
Pomiędzy rodzeństwem zdarzają się drobne niesnaski.
nimb
commencer à apprendre
(pot) atmosfera szczególnej czci, chwały lub wyjątkowości
(dosł., w ikonografii chrześcijańskiej) aureola wokół głowy świętego
Jego osiągnięcia w nauce otoczyły go nimbem geniuszu wśród kolegów z uczelni.
niweczyć
commencer à apprendre
udaremniać, niszczyć lub pozbawiać znaczenia
np. zniweczyć plany, wysiłki lub osiągnięcia
Nieprzewidziane trudności zdołały zniweczyć cały projekt.
nonszalancki
commencer à apprendre
bezceremonialny, zachowujący się zbyt swobodnie i niedbale, lekceważący zwyczaje i opinie ludzi
Wujkowi Markowi już od pierwszego kielicha nie brakowało nonszalancji - porywał pannę młodą podczas pierwszego tańca i pstrykał palcami na kelnerów.
obiektywnie
commencer à apprendre
bezstronnie; niezależnie od własnych emocji, upodobań, uprzedzeń i interesów
Potrzeba nam kogoś z zewnątrz; kogoś, kto pozwoli sobie na pełen obiektywizm.
obskurant
commencer à apprendre
osoba ograniczona; niechętna postępowi, zmianom, oświacie i nowoczesnym ideom
Ci rzekomi ideolodzy to zwykli obskuranci, którzy twierdzą, że obecny system nauczania jest właściwy.
odium
commencer à apprendre
negtywny stosunek, nienawiść lub niechęć do kogoś, kogo obarcza się winą za coś
a także: hańba, którą splamiona jest osoba dokonująca złych czynów (np. odium zdrady)
Musiał zmierzyć się z odium zdrady, które spłynęło na niego po upublicznieniu informacji.
oksymoron
commencer à apprendre
zestawienie wyrazów o przeciwstawnym, wykluczającym się znaczeniu, które wspólnie nabierają nowego, metaforycznego sensu
np. odgłosy ciszy, wymowne milczenie
omen
commencer à apprendre
znak, wróżba; zjawisko lub zdarzenie interpretowane jako zapowiedź tego, co nastąpi
Lewa ręka mnie swędzi - to dobry omen. Co dziś obstawiamy?
onomatopeja
commencer à apprendre
wyraz dźwiękonaśladowczy; odtwarzanie środkami językowymi dźwięków i odgłosów
np. ćwir ćwir, dzyń dzyń, kap kap
opieszały
commencer à apprendre
ociągający się z wykonaniem czegoś; wykonujący coś bardzo powoli
Im mniej miałem czasu, tym bardziej opieszały się stawałem.
oportunista
commencer à apprendre
osoba, która dostosowuje swoje zasady i poglądy do zaistniałej sytuacji w celu uzyskania jak największych korzyści osobistych
Co ty, wrócilismy do siebie z Karoliną - jej rodzice mają własną kancelarię i szykują dla mnie biurko.
ortodoksyjny
commencer à apprendre
ściśle trzymający się tradycyjnych zasad, norm lub wierzeń; rygorystycznie przestrzegający ich, bez otwartości na zmiany lub nowości
Pochodził z bardzo ortodoksyjnej rodziny; wszelkie odchylenia współczesnego świata traktowano tam bardzo surowo.
ostentacyjny
commencer à apprendre
demonstracyjny; umyślnie i przesadnie zwracający na siebie uwagę; robiony na pokaz
Ostentacyjnie trzasnął drzwiami i wyszedł w milczeniu.
ostracyzm
commencer à apprendre
wykluczenie jednostki z danego środowiska uzasadnione niechęcią do tej osoby, brakiem akceptacji, narażaniem tego środowiska lub destrukcyjnym wpływem na nie
Nawet ludzie niesłusznie skazani często pomijają ten fakt w obawie przed społecznym ostracyzmem.
(oddać coś w) pacht
commencer à apprendre
wydzierżawić
a także: przekazać wyłączną kontrolę nad czymś
Jak mogłeś oddać to w pacht tak niedoświadczonym pracownikom?
paliatywny
commencer à apprendre
łagodzący objawy choroby (ból), ale nie eliminujący przyczyn
a także: (paliatyw) środek mało skuteczny; półśrodek
Opieka paliatywna polega na łagodzeniu cierpienia osób nieuleczalnie chorych.
palindrom
commencer à apprendre
wyraz lub zdanie, które czytane od tyłu wciąż brzmi tak samo
np. zaraz, kajak, Kamil Ślimak
lub „Kobyła ma mały bok.”
pamflet
commencer à apprendre
publicystyczny lub literacki utwór ośmieszający, demaskujący lub złośliwie atakujący jakąś osobę, organizację lub instytucję
Jego pamfletowe komentarze wywołały sporą sensację i wiele spraw trafiło do sądu.
paradygmat
commencer à apprendre
wzorzec, model lub zestaw założeń powszechnie przyjęty w danej dziedzinie nauki lub określonym środowisku
ramy myślowe tworzące podstawy jakiejś nauki lub przekonań
np. paradygmat kopernikański, który zmienił sposób postrzegania wszechświata.
parcela
commencer à apprendre
działka; kawałek ziemi wydzielony z większego obszaru
Zdecydowaliśmy się na kupno parceli na obrzeżach miasta.
pareidolia
commencer à apprendre
zjawisko polegające na dopatrywaniu się znanych kształtów (najczęściej twarzy) w przypadkowych szczegółach danego obiektu
można np. odpatrywać się oczu w lampach samochodowych lub modlić się do zacieku na ścianie, który przybrał formę twarzy boga.
parias
commencer à apprendre
ktoś wykluczony z danego środowiska; człowiek wzgardzony, wykorzystywany
(w indiach) osoba z najniższej wsrstwy społecznej, która nie posiada zbyt wielu praw
partycypować
commencer à apprendre
uczestniczyć, mieć udział w kosztach i zyskach jakiegoś przedsięwzięcia
Jako jeden ze sponsorów partycypowaliśmy w kosztach organizacji Mistrzostw Europy.
partykularz
commencer à apprendre
wygwizdów, pipidówa, dziura; zaściankowe miejsce lub środowisko, w którym nie ma dostępu do ośrodków rozwoju umysłowego lub jest on bardzo ograniczony
Tamtejsza młodzież powinna wyjść z partykularza na szerszy świat, a my powinniśmy jej w tym pomóc.
parweniusz
commencer à apprendre
dorobkiewicz, nowobogacki, nuworysz; osoba, która dzięki sprzyjającym okolicznościom zdobyła majątek i przeszła do wyższej warstwy społecznej, gdzie nie jest akceptowana
To parweniusz niedolnie próbujący naśladować innych zamożnych ludzi, ale brak mu kultury i obycia.
pat
commencer à apprendre
sytuacja bez wyjścia, bez możliwości manewru
a także: remis w szachach, stąd patowe położenie lub sytuacja
patetyczny
commencer à apprendre
uroczysty, wprowadzający nastrój powagi
(z dezaprobatą) przesadnie uroczysty, sztuczny, pompatyczny
Przypominało to patetyczną ceremonię z okazji święta ogórka. Nie rozumiem wystawności tej imprezy.
patriarchat
commencer à apprendre
dominująca rola mężczyzny w rodzinie lub społeczeństwie
Najbardziej wyraźny obraz patriarchatu można zaobserwować w krajach muzułmańskich, gdzie kobieta jest poniekąd własnością mężczyzny.
pauperyzacja
commencer à apprendre
obniżenie stopy życiowej, ubożenie ludności
Obserwujemy bardzo mocną pauperyzację oświaty, a w konsekwencji strajki i masowe zwolnienia ze strony nauczycieli.
pejoratywny
commencer à apprendre
o negatywnym wydźwięku; negatywnym zabarwieniu emocjonalnym
np. stara baba, zamiast: starsza kobieta o zrzędliwym charakterze
Spróbujcie też powiedzieć do Rumuna „cygan” i patrzcie, jak dostaje białej gorzączki.
per saldo
commencer à apprendre
w sumie, w ostatecznym rozrachunku; uwzględniając wszystkie aspekty
Per saldo okazało się, że inwestycja przyniosła więcej strat niż korzyści.
peregrynacja
commencer à apprendre
wędrówka, pielgrzymka; dłuższa podróż do znacznie oddalonego miejsca
Trzydziestoletnia peregrynacja przez życie pozwoliła mi uzbierać pokaźny bagaż doświadczeń.
pidżyn
commencer à apprendre
uproszczony język, używany w celach komunikacyjnych przez osoby, które nie znają żadnego wspólnego języka
np. Międzynarodowy Język Migowy „Gestuno”, który nie jest osobnym językiem, ale istnieje jako pidżyn umożliwiający podstawową komunikację.
pieczołowicie
commencer à apprendre
z nadmierną troską, starannością; dbając o szczegóły
Oskarżano nas o malwersacje finansowe - uratowała nas pieczołowicie prowadzona dokumentacja.
plenarny
commencer à apprendre
w pełnym składzie; taki w którym udział biorą wszyscy członkowie lub część reprezentująca dane grupy
To, jakie działania trzeba podjąć, ustalimy na posiedzeniu plenarnym, w przyszły wtorek.
pleonazm
commencer à apprendre
związek wyrazowy składający się z wyrazów o powtarzającym się znaczeniu; masło maślane
pleonazm różni się od tautologii tym, że jedna część jest podrzędna względem drugiej
np. cofać do tyłu, kontynuować dalej, autentyczny fakt
tautologia
commencer à apprendre
związek wyrazowy składający się z wyrazów o powtarzającym się znaczeniu; masło maślane
tautologia różni się od pleonazmu tym, że w tautologii słowa są współrzędne wobec siebie
np. tylko i wyłącznie, jeszcze w dodatku, krótko i zwięźle
polor
commencer à apprendre
kultura towarzyska i dobre maniery; umiejętność taktownego zachowania się w każdej sytuacji
a także: cecha czegoś wykwintnego
Ktoś, kto reprezentuje interesy firmy powinien być nieugięty, ale także cechować się wysoką kulturą osobistą i polorem.
pragmatyczny
commencer à apprendre
skuteczny; kierujący się praktycznością i realnością; bazujący na logicznej, chłodnej analizie
a także: związany z pragmatyką językową, która bada sposoby posługiwania się mową oraz cele, jakie mówiący chcą osiągnąć poprzez użycie określonych wyrazów lub wyrażeń
Pragmatyczne są np. nauki medyczne - ich założeniem jest ratowanie życia i to działa. Drugim przykładem jest stosowanie diety odchudzającej, pod warunkiem że chudniesz. Jeśli nie, pragmatyzmem będzie wprowadzenie korekty, aby dieta stała się skuteczna.
precjoza
commencer à apprendre
świecidełka, kosztowności; świecące ozdoby i biżuteria, zwykle posiadające wartość historyczną
Stare listy, zdjęcia i liczne rodzinne precjoza wciąż znajdowały się w tym samym miejscu.
predykcja
commencer à apprendre
prognoza; szacowanie wielkości zmiennej na podstawie innej zmiennej lub danych historycznych
Jeśli od 100 lat siła nabywcza dolara spada, to moje predykcje są takie, że nie opłaca się go trzymać w portfelu.
profetyczny
commencer à apprendre
o zdolnościach przepowiadania przyszłości
Wszystkie jego wypowiedzi okazały się profetyczne.
prokrastynacja
commencer à apprendre
stałe odwlekanie czegoś w czasie; codzienne odkładanie czegoś na jutro, nawet pomimo świadomości konsekwencji wynikającej z opóźnienia
Założę się, że Rafał nie zrobi tego ani na jutro, ani na pojutrze - prokrastynacja to jego drugie imię.
prozaiczny
commencer à apprendre
zwykły, typowy dla danej sytuacji, mało interesujący, nie wzbudzający sensacji
Nawet nie wysłuchałem do konca tego wywiadu - padały tam same prozaiczne i przewidywalne pytania.
pruderyjny
commencer à apprendre
przesadnie i nieszczerze wstydliwy, zwłaszcza w tematach seksualnych, moralnych czy fizjologicznych
Starsze pokolenia były bogobojne i pruderyjne, a przecież liczebność potomstwa była znacznie większa niż dzisiaj.
pryncypialny
commencer à apprendre
(o człowieku) zasadniczy, bezkompromisowy, trzymający się określonych zasad
(pytanie, kwestia) zasadnicza; najważniejsza, podstawowa
np. pryncypialnie przestrzegać prawa i przepisów
pucołowaty
commencer à apprendre
z krągłymi, pulchnymi polikami; z okrągłą i pełną twarzą
Na zdjęciach ze Świętym Mikołajem byłaś tak samo pucołowata, jak i on.
purytanizm
commencer à apprendre
przesadna surowość obyczajowa, przestrzeganie rygorystycznych zasad moralnych
Purytanizm wuja przejawiał się w niechęci do wszelkich uciech i rozrywek, co czyniło go surowym sędzią w kwestiach dotyczących czasu wolnego.
puryzm
commencer à apprendre
przesadna dbałość o czystość języka
Jako purysta zawsze poprawiał błędy językowe swoich rozmówców, co bywało uciążliwe.
qui pro quo
commencer à apprendre
(czyt. kwi pro kwo) zabawne nieporozumienie wynikające z pomylenia osób, pojęć lub sytuacji
(dosł. łac.) który zamiast którego
Joe Biden, wysiadłszy z samolotu, zaczął witać uściskiem dłoni nie te osoby, co trzeba.
rajfur
commencer à apprendre
stręczyciel; osoba nakłaniająca do prostytucji lub zajmująca się pośrednictwem
Policja aresztowała rajfura, który przez lata kierował zorganizowaną grupą przestępczą.
regalia
commencer à apprendre
przedmioty i symbole władzy królewskiej, np. korona, berło
Regalia brytyjskie znajdują się w Pałacu i Twierdzy Jego Królewskiej Mości w Londynie.
reglamentować
commencer à apprendre
wprowadzać ograniczenia w dostępie do jakichś dóbr; kontrolować ich rozdzielanie, najczęściej z powodu niedoboru
a także: ograniczać prawa lub wolność człowieka
W okresie wojny trzeba było reglamentować żywność, aby każdy miał do niej dostęp.
rekonwalescencja
commencer à apprendre
stopniowy okres powrotu do zdrowia
Podczas rekonwalescencji potrzebna będzie rehabilitacja.
relatywny
commencer à apprendre
stosunkowy, względny; zależny od osobistej interpretacji, okoliczności lub wyniku porównania do czegoś innego
Szczęście jest relatywne - każdy dostrzega je gdzieś indziej.
relewantny
commencer à apprendre
istotny, mający znaczenie lub związek z danym tematem czy sytuacją
Proszę strony o przywoływanie wyłącznie relewantnych argumentów.
retorsje
commencer à apprendre
Nieprzyjazne, ale zgodne z prawem międzynarodowym działania odwetowe stosowane w odpowiedzi na nieprzyjazne działania innego państwa
np. retorsje handlowe ze strony Rosji po nałożeniu sankcjj
rewizyta
commencer à apprendre
wizyta odwzajemniająca; złożona w odpowiedzi na wcześniejsze odwiedziny
np. złożyć rewizytę komuś, kogo uprzednio gościliśmy u siebie; rewizytować kogoś
rezon
commencer à apprendre
śmiałość, rezolutność, pewność siebie
Nie tracił rezonu nawet wtedy, kiedy oskarżali go o działanie na rzecz konkurencji.
rubaszny
commencer à apprendre
swobodny w sposobie bycia, frywolny, dosadny i bezpośredni; wywołujący nieco wulgarne skojarzenia
Dziewki zawstydzał, a kompanów do kielicha przyciągał swoim rubasznym humorem.
rubież
commencer à apprendre
granica danego terytorium lub tereny położone bardzo blisko granicy
a także: strategicznie wyznaczona linia działań wojennych
Otwarcie rubieży przyniosło sporo nowych możliwości, ale uchyliło też furtkę nieproszonym gościom.
rugać
commencer à apprendre
wyzywać, stosować obelgi, docinać komuś; w ostry sposób wyrażać niezadowolenie z powodu czyjegoś niewłaściwego zachowania
Zwolenników teorii spiskowych rugano od najgorszych, a wiele z nich przecież okazała się prawdą.
rwetes
commencer à apprendre
harmider; zamieszanie, hałas, zwykle wywołany przez wielu ludzi mówiących jednocześnie
Po ogłoszeniu wyniku wyborów podniósł się prawdziwy rwetes.
rynsztunek
commencer à apprendre
ekwipunek; wyposażenie używane przez żołnierza, zwłaszcza broń
a także, żartobliwie: przedmioty niezbędne do wykonywania jakiejkolwiek pracy
... przyjechał z całym reporterskim rynsztunkiem.
ryt
commencer à apprendre
ściśle określony sposób wykonywania jakiejś czynności
a także: rycina (ilustracja w książce) oraz coś wyrytego w twardym materiale, np. petroglify
np. ceremonia ślubna - ma swój ryt, czyli powtarzające się symboliczne czynności
rzewny
commencer à apprendre
wzbudzający uczucie smutku, żalu i tęsknoty
np. rzewny płacz lub śpiew, rzewnie można też np. coś wspominać
rzutki
commencer à apprendre
obrotny, przedsiębiorczy, skłonny do dopasowania się do zmieniającej się sytuacji i szybkiego działania
Marek to rzutki przedsiębiorca - bardzo szybko dostosował swoją firmę do zmieniającego się rynku.
safanduła
commencer à apprendre
oferma, niedołęga; osoba powolna, niezdarna, niezaradna
Minęło tyle czasu, a on wciąż nie podjął decyzji, wygodny safanduła, psia krew.
scysja
commencer à apprendre
ostra wymiana zdań, sprzeczka
Prawie skoczyli sobie do gardeł. Na szczęście scysja została przerwana przez osoby trzecie.
senex
commencer à apprendre
(łac.) starzec, stary człowiek
W klasycznej komedii rzymskiej senex często jest ojcem, który sprzeciwia się miłości młodych bohaterów.
sfatygowany
commencer à apprendre
zużyty; wysłużony; zniszczony przez długie lub niewłaściwe użytkowanie
To książki mojej prababci - nieco sfatygowane, ale niektóre z nich mają sto lat.
sfingować
commencer à apprendre
sfałszować, upozorować coś
Moje auto nie nadawało się na przegląd więc sfingowałem wypadek, by się go pozbyć.
snob
commencer à apprendre
pozer; osoba pozująca na członka elity w celu zaimponowania innym
Nie ufaj jego czarującej grze aktorskiej, to zwykły snob.
spąsowieć
commencer à apprendre
zarumienić się, poczerwienieć
kolor pąsowy = jasnoczerwony
Spąsowiał słysząc komplementy na swój temat.
spazmatyczny
commencer à apprendre
(o płaczu) gwałtowny, połączony z łkaniem
a także: drgawkowy, kurczowy (od słowa spazm - gwałtowny skurcz mięśnia) oraz gwałtowny i krótkotrwały (np. spazmatyczna szamotanina)
spécialité de la maison
commencer à apprendre
(czyt. spesjalite de la mezą) danie, które jest specjalnością lokalu
a także: coś charakterystycznego w twórczości artysty, pisarza (np. jego styl)
spleen/splin
commencer à apprendre
ponury, przygnębiający nastrój spowodowany poczuciem beznadziejności
a także: chandra wywołana brzydką pogodą lub zmęczeniem
„Wzniosę toast, by twój splin zniknął wcześniej, niż mój zapas win.”
splendor
commencer à apprendre
zewnętrzne oznaki świetności lub bogactwa
a także: powszechne uznanie, sława, prestiż
Teledyski pełne półnagich pośladków i drogich samochodów - nie mogę uwierzyć że ludzie wciąż zachwycają się tym tanim splendorem.
subiektywnie
commencer à apprendre
stronniczo; kierując się własnymi względami, upodobaniami lub uprzedzeniami w ocenie czegoś
Artykuł prasowy był bardzo subiektywny - dołożono starań, by podmiot wypadł w nim jak najlepiej.
suburbia
commencer à apprendre
przedmieścia; tereny zabudowane położone na peryferiach wielkich miast
Chyba przeniosę się z centrum gdzieś na suburbia.
świszczypała
commencer à apprendre
lekkoduch, szaławiła; osoba żyjąca beztrosko, nieodpowiedzialnie
A to świszczypała. Nawet dziś, w tak wymagającej sytuacji, nie potrafi potraktować niczego poważnie.
swołocz
commencer à apprendre
łajdak; osoba, która postępuje podle
a także: hołota; ludzie którymi pogardzamy, a nawet: uciążliwe zwierzęta
To mucha wstrętna, swołocz, włazi wszędzie; do uszu i nosa.
symultaniczny
commencer à apprendre
dziejący się jednocześnie; w tym samym czasie
np. symultaniczne sceny w filmie lub symultaniczne tłumaczenie - dokonywane na żywo, jednocześnie z mówcą
synekura
commencer à apprendre
dobrze płatne stanowisko niewymagające większego zaangażowania, wysiłku lub umiejętności
Siedzą, darmozjady, na synekurach i sami nie wiedzą czym się tam zajmują.
synergia
commencer à apprendre
współdziałanie różnych elementów w celu osiągnięcia lepszych rezultatów
np. w farmakologii, gdy jeden lek potęguje działanie drugiego, lub w biznesie - gdy współpraca podmiotów zmniejsza koszty produkcji i poszerza grupę odbiorców.
szafować
commencer à apprendre
trwonić coś, szastać; używać czegoś nieoszczędnie i bez potrzeby
Jeszcze przed rozprawą szafował dowodami w sprawie, nie rozumiejąc, że każde kolejne zdanie zbliża go do porażki.
szalbierz
commencer à apprendre
oszust, szachraj; osoba która kłamie i żeruje na naiwności innych
Nie widzieli w nim członka elity - raczej szalbierza niewypłacającego należności za wykonaną pracę.
szalet
commencer à apprendre
publiczna ubikacja, zazwyczaj wolno stojąca
a także: drewniany, szwajcarski domek w górach
szczwany
commencer à apprendre
przebiegły; radzący sobie w każdej sytuacji i nie dający się oszukać
To stara wyga, szczwany lis. Dobrze wie co i jak mówić, by go słuchano.
szermować
commencer à apprendre
nadużywać pewnych haseł i przekonań jako argumentów podczas przemowy lub dyskusji
Ciągle tylko uczciwość, moralność, równość... ileż można szermować praworządnością, samemu za nią nie podążając?
szmira
commencer à apprendre
gniot; coś o bardzo niskiej wartości artystycznej
Ta książka w ogóle nie powinna się ukazać, to szmira jakich mało.
sztampowy
commencer à apprendre
szablonowy, nieelastyczny; powtarzający przetarte wzory bez wyobraźni, oryginalności i zaangażowania
Zmiana nauczyciela przełamała sztampę na lekcjach historii - następcą okazał się zaangażowany pasjonat.
szykanować
commencer à apprendre
dokuczać komuś; dręczyć, prześladować
... szybko stał się obiektem szykan wśród klasowych cwaniaczków.
tałatajstwo
commencer à apprendre
osoby lub przedmioty, które uważamy za niewiele warte lub nimi pogardzamy
Zostawili tu istny rozgardiasz, ale czego innego się spodziewać po tym tałatajstwie.
toń
commencer à apprendre
obszar głębokich wód; głębia, otchłań
Toń oceanu pochłonęła wrak statku. Nigdy nie został odnaleziony.
truchleć
commencer à apprendre
drętwieć ze strachu; tracić zdolność logicznego myślenia lub możliwości ruchu z powodu przerażenia
Całe miasta struchlały w obawie przed nadciągającymi anomaliami pogodowymi.
trusia
commencer à apprendre
ktoś, kto wszystkiego się boi lub udaje, że się boi
z kolei: ktoś kto zachowuje się jak trusia jest cichy i spokojny
(dosł.) trusia to pieszczotliwe określenie królika
trywialny
commencer à apprendre
pospolity, niewyszukany, banalny, ordynarny
Wszystkie te wiece to festiwal oklasków, przyprawiony trywialnymi hasłami o jedynie słusznych przekonaniach.
trzpiot
commencer à apprendre
ktoś lekkomyślny, niefrasobliwy, roztrzepany; nieprzywiązujący większej uwagi do tego co robi i mówi
Owszem, można było dostrzec w niej trzpiotkę, ale jej spontaniczność bywała urocza.
tudzież
commencer à apprendre
oraz, a także, jak również
Mieli go za skąpca, tudzież obrzydliwie bogatego samotnika.
tumult
commencer à apprendre
zgiełk, wrzawa, hałas, zamieszanie
a także: zamieszki
„Z czary ognia słychać tumult - sprawa karygodna. Dla Pana Szcześniaka utwór: Hotel California.”
tuz
commencer à apprendre
ktoś wpływowy; osoba zajmująca wysoką pozycję w jakimś środowisku lub znakomita w jakiejś dziedzinie
Jest tuzem w swojej branży - od 20 lat udowadnia to swoimi umiejętnościami.
umizgi
commencer à apprendre
zaloty; działania mające na celu pozyskanie czyichś względów
Bezpruderyjnie mizdrzyli się do siebie, nie mogłem już patrzeć na te tanie umizgi.
utarczka
commencer à apprendre
drobny spór; małe, krótkie starcie; bitewka
Kto by pomyślał, że ta utarczka przyniesie tak wielkie konsekwencje.
utensylia
commencer à apprendre
przybory, narzędzia, akcesoria
np. utensylia kuchenne - garnki, patelnie, noże
utopia
commencer à apprendre
nieosiągalny ideał społeczeństwa oparty na logice i szczęściu
a także: marzenie niemożliwe do urzeczywistnienia; mrzonka
Rynek rządzi się swoimi prawami - nie ma tu miejsca na zbyt utopijne oczekiwania.
utracjusz
commencer à apprendre
lekkoduch, człowiek rozrzutny, lekkomyślnie wydający pieniądze, prowadzący hulaszczy tryb życia
Dobrze ukrywał swoje utracjuszostwo, aż do momentu przejęcia spadku.
uwiąd
commencer à apprendre
stopniowy zanik np. jakiejś dziedziny, działalności, ideologii
a także: (med.) stopniowy zanik tkanek i narządów z powodu choroby lub starości
uwłaczający
commencer à apprendre
przynoszący ujmę, godzący w godność i dobre imię; poniżający
Zamknięcie własnego biznesu z podowów finansowych jest uwłaczające, szczególnie dla wizjonera.
wartki
commencer à apprendre
(pot.) o szybkim tempie działania lub rozwoju wydarzeń
oraz: szybki, żwawy, rwący np. wartki strumień, rzeka, prąd
Tak wartkiej rozmowie ciężko znaleźć brzeg.
weredyzm
commencer à apprendre
mówienie tego co się myśli bez względu na konsekwencje; nie zważając, że może być to przykre
Nie zawsze opłaca się byc weredykiem, ale dobry przyjaciel powinen uznać tę cechę za zaletę.
wierutny
commencer à apprendre
odznaczający się jakąś negatywną cechą rozwiniętą w najwyższym stopniu
To co mówią na mój temat to wierutne bzdury.
wigilia
commencer à apprendre
dzień poprzedzający jakieś święto lub ważne wydarzenie
np. Sylwester to wigilia Nowego Roku, podobnie jak może ogarnąć kogoś stres w wigilię ślubu.
wolta
commencer à apprendre
nagła, zaskakująca zmiana poglądów, decyzji lub sytuacji
oraz: (w poezji) nieoczekiwany zwrot akcji
Środowisko uznało jego woltę za dowód przynależności do grupy.
z kretesem
commencer à apprendre
bezapelacyjnie, całkowicie, doszczętnie
UWAGA! Fraza używana tylko w przypadku zmian na niekorzyść
np. przegrać z kretesem, przepaść z kretesem
zacietrzewić się
commencer à apprendre
przesadnie i emocjonalnie zaangażować się w jakąś sprawę; wpaść w stan nadmiernego podniecenia, gniewu lub uporu, ślepo broniąc swojego stanowiska
Jak chcesz go zdenerwować, wyraź aprobatę dla jakiegoś marksisty i patrz, jak się zacietrzewia.
zajzajer
commencer à apprendre
(pot.) mocny, palący napój
a także: (pot.) kwas solny
Ale trąci. Lej no tego zajzajera, psia mać, co by nam gardełko nie ostygło.
zgniły kompromis
commencer à apprendre
zawarcie niesatysfakcjonującego porozumienia z powodu braku lepszych możliwości
Podnajem pokoju to zgniły kompromis - prywatność przeszła do lamusa, ale kasa się przyda, póki nie znajdę pracy.
zniewieściały
commencer à apprendre
(o mężczyźnie) babski, zbabiały; posiadający kobiece cechy, wygląd lub zachowanie
Sesje modowe coraz częściej uchwycają zniewieściałych panów z makijażem, kwiatami i torebką zarzuconą na ramię.
zunifikowany
commencer à apprendre
zintegrowany, połączony w jedną całość
Nowe procesory posiadają zunifikowaną pamięć RAM.
zżymać się
commencer à apprendre
oburzać się, irytować; okazywać niezadowolenie, gniew
Po co zżymać się nie rzeczy, na które nie ma się wpływu.
ersatz, erzac
commencer à apprendre
substytut, surogat, namiastka; gorszej jakości zamiennik
Wyroby czekoladopodobne są jedynie ersatzem prawdziwej czekolady i nigdy jej nie zastąpią.
krezus
commencer à apprendre
osoba niezwykle bogata, milioner
od Krezusa - króla Lidii słynącego z ogromnego majątku
Po udanej inwestycji stał się lokalnym krezusem.
brewerie
commencer à apprendre
awantury, kłótnie, burdy; nieodpowiednie i hałaśliwe zachowania przyciągające uwagę innych
Nocne brewerie na ulicach stolicy to chleb powszedni.
handryczyć się
commencer à apprendre
sprzeczać się; kłócić, zwykle o drobiazgi; użerać się
Dzieci znów zaczęły handryczyć się o to, kto pierwszy usiądzie na huśtawce.
dezynwoltura
commencer à apprendre
swobodne, czasem lekceważące zachowanie; brak zahamowań w obyciu
Jego szczeniacka dezynwoltura w rozmowie z przełożonym została odebrana jako brak szacunku.
ekspiacja
commencer à apprendre
zadośćuczynienie, pokuta za winy, moralne oczyszczenie poprzez przeprosiny lub działania naprawcze
Publiczne przeprosiny były formą ekspiacji za jego wcześniejsze kontrowersyjne wypowiedzi.
rachityczny
commencer à apprendre
słaby, wątły, marny, lichy
Jego rachityczna sylwetka świadczyła o długotrwałym niedożywieniu.
tetryczeć
commencer à apprendre
stawać się zgryźliwy, marudny, zgorzkniały
od: tetryk - stary, zgorzkniały zrzęda
Chyba trochę stetryczałem w ostatnich latach.
alpaga
commencer à apprendre
bełt, siara, jabol; tanie wino najgorszej jakości
Siedzieli na ławce i popijali alpagę z gwinta.
entropia
commencer à apprendre
(pot.) chaos, dezorganizacja, dezintegracja, rozpad
Entropia w diałaniu spółki narastała w miarę utraty personelu.
inkryminowany
commencer à apprendre
będacy przedmiotem zarzutu lub oskarżenia
np. człowiek lub czyn - inkryminowany artykuł, zdjęcie (czyli o obciążających dowodach)
Otrzymał sprawiedliwy wyrok za swój inkryminowany czyn.
jeremiada
commencer à apprendre
długie, przesadne narzekanie na coś lub użalanie się; biadolenie, lament
Nie miał już siły wysłuchiwać kolejnej jeremiady o złym losie i niesprawiedliwym szefie.
obstrukcja
commencer à apprendre
sprzeciw, opór; celowe utrudnianie lub opóźnanie działań
a także: zatwardzenie
Zmiany zostały wprowadzone mimo rozwlekłej obstrukcji polityków.
ratyfikacja
commencer à apprendre
oficjalne zatwierdzenie umowy międzynarodowej lub innego aktu prawnego przez upoważniony organ
Ratyfikacja traktatu przez parlament oznaczała jego pełnoprawne wejście w życie.

Vous devez vous connecter pour poster un commentaire.