Geografia

Skutki kolonializmu.

Rozwinął się na dużą skalę proceder handlu ludźmi. Zmiany językowe i religijne. Wyniszczenie kultury rdzennej ludności. Rozprzestrzenianie się chorób. Konflikty. Migracja. Segregacja przestrzenna. Intensywne eksploatowanie surowców naturalnych.

Dezintegracja

Czechy, Słowacja, Litwa, Łotwa, Estonia, Białoruś, Ukraina, Mołdawia, Słowenia, Chorwacja, Macedonia Północna, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra, Serbia, Kazachstan

Neokolonializm

Niesystematyczne, wielowymiarowe relacje pomiędzy mocarstwami europejskimi a krajami przez nie skolonializowanymi i obecnie niepodległe; skutkiem neokolonializmu jest uzależnienie lub zmarginalizowane jednego kraju przez drugi.