FIlozofia - sprawdzian Prawda

Prawda

(gr. Alepeia, łac. veritas, verum) – formułowana przez zdania, jest własnością sądu/zdania/myśli/intelektu; Jedna z dwóch wartości (oprócz fałszu) klasycznego rachunku zdań

Koncepcja

jest to wyjaśnienie pewnego zjawiska lub określenie na czym ono polega (np. Koncepcje prawdy mają za zadanie wyjaśnić działanie i to jakie własności ma prawda)

Definicja

powstaje po to by odróżnić, zaklasyfikować zjawiska, jest ona tworzona na gruncie koncepcji

Sąd

st zdaniem (ale nie każde zdanie jest sądem) musi on wyznaczać prawdziwość lub nieprawdziwość, nie może przyjąć formy pytającej (może być fałszywy, ale musi mieć formę „tezy” „stwierdzenia”)

Zdanie

– jest to myśl wyrażona słowami, nie musi zawierać tezy i może mieć formę pytania.

Zdanie w sensie logicznym

– jest to wypowiedz oznajmująca (wyrażająca pewien sąd) w danym języku. Możemy określić czy jest prawdziwe czy nie.

Prawda a fałsz

Prawda przywołana wcześniej; fałszem nazywamy brak prawdy/ zdanie nie podlega pod żadna z koncepcji prawdy/ nie da się go zweryfikować

Błąd a kłamstwo

Błąd – wzięcie prawdy za fałszywy i na odwrót (błąd nie musi być naumyślny/świadomy) można nie kłamać ale być w błędzie Kłamstwo – umyślne wprowadzenie w błąd

Klasyczna Definicja wiedzy –

przekonanie prawdziwe (adekwatne aspektowo) wg twórcy tej definicji Platona wiedzą ma trzy składowe (przekonanie, uzasadnienie, prawdziwość)

Klasyczna koncepcja prawdy

(korespondencyjna) Prawdą jest to co ma odniesienie do rzeczywistości

Prawda w sensie poznawczym

zgodność intelektu i rzeczy (rzecz jest rezultatem poznania) to rzeczy dopasowują się do intelektu

Prawda w sensie ontycznym

zgodność rzeczy i intelektu (rzecz jest warunkiem poznania) to intelekt dopasowuje się do rzeczy

Prawda w sensie moralnym

zasady/reguły/założenia moralne muszą być zgodne z prawdą

Absolutyzm

– prawda ma charakter jednorodny, jest wieczna, stała i niezmienna (Sokrates, Platon)

Agnostycyzm

– nie poznamy prawdy, choćbyśmy do niej dążyli to i tak nigdy nie dojrzymy absolutu (Kant)

Sceptycyzm

– niczego nie możemy być pewni, niczego nie należy przyjmować za prawdę, zawieśmy nasze sądy (zawieszenie sądów = epoché) (Sekstus Empiryk, Pyrron z Elidy)

Relatywizm

– prawda jest subiektywna, zależna od podmiotu poznającego, nie ma w niej nic obiektywnego (Gorgiasz, Protagoras czyli sofiści i Heraklit z Efezu)

Dogmatyzm (fundamentalizm)

– przynajmniej czasami wiemy że poznajemy prawdziwie/ podmioty transcendentne są możliwe do poznania przez rzeczywistość (Sokrates, Platon, Arystoteles)

Deflacjonizm

– prawda jest pojęciem względnym tak jak rozważania nad nią (Richard Rorty)

Nieklasyczne koncepcje prawdy

ewidencyjna, koherencyjna, pragmatyczna, konsensualna

Ewidencyjna koncepcja prawdy

to co jasne i proste, jawiące się nam w sposób oczywisty (Kartezjusz)

Koherencyjna koncepcja prawdy

zdanie prawdziwe to takie które jest zgodne z poprzednimi zdaniami, inaczej zwana logiczną koncepcją spójności (niesprzeczności) (Georg Hegel, Spinioza, Leibniz)

Pragmatyczna koncepcja prawdy

kiedy zastosowanie jej przynosi korzyść tzw. poznawcza użyteczność (językowi, społeczeństwu lub jednostce) (Ch. Pierce, W. James, J. Dewey)

Konsensualna koncepcja prawdy

za zgodą ogółu, prawdziwe jest to co większość uzna za prawdę (J. Dewey)

Własności prawdy

- niestopniowalna - niezmienna - niezależna (od czasu, okoliczności ani osoby)

Własności prawdy

Jeśli coś nie spełnia któregoś tych warunków to przestaje być absolutną prawdą a staje się relatywną