question |
réponse |
Ontologia - co oznacza to pojęcie? commencer à apprendre
|
|
to dział filozofii, który zajmuje się badaniem natury bytu, istnienia i rzeczywistości. Słowo to pochodzi od greckich wyrazów "ontos" (byt) i "logia" (nauka)
|
|
|
Epistemologia - co oznacza to pojęcie? commencer à apprendre
|
|
Dyscyplina filozofii zajmująca się teorią poznania, badaniem natury wiedzy i sposobów jej zdobywania.
|
|
|
Deontologia - co oznacza to pojęcie? commencer à apprendre
|
|
Dział etyki zajmujący się obowiązkami i powinnościami moralnymi.
|
|
|
Teleologia - co oznacza to pojęcie? commencer à apprendre
|
|
Teleologia to filozoficzny nurt, który zajmuje się celowością i ostatecznym celem zjawisk i procesów. Teleologia pochodzi od greckich słów "telos" (cel) i "logos" (nauka, rozumowanie).
|
|
|
Metafizyka - co oznacza to pojęcie? commencer à apprendre
|
|
Dyscyplina filozofii zajmująca się badaniem fundamentalnej natury rzeczywistości i bytu.
|
|
|
Etyka - co oznacza to pojęcie? commencer à apprendre
|
|
Dział filozofii zajmujący się badaniem moralności, wartości i norm postępowania.
|
|
|
Estetyka - co oznacza to pojęcie? commencer à apprendre
|
|
Dział filozofii zajmujący się badaniem natury piękna i sztuki.
|
|
|
Logika - co oznacza to pojęcie? commencer à apprendre
|
|
Dyscyplina filozofii zajmująca się badaniem zasad poprawnego rozumowania.
|
|
|
Idealizm - co oznacza to pojęcie? commencer à apprendre
|
|
Nurt filozoficzny głoszący, że rzeczywistość jest wytworem umysłu lub idei.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Zakłada, że byty i ich właściwości istnieją tylko w umyśle obserwatora /XVIII wiek/Metafizyka/George Berkeley
|
|
|
Idealizm epistemologiczny commencer à apprendre
|
|
Twierdzi, że nasza wiedza o świecie jest ukształtowana przez umysłowe schematy i kategorie./XVIII wiek/Epistemologia/Immanuel Kant
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Proponowany przez George'a Berkeleya, utrzymuje, że rzeczy istnieją tylko wtedy, gdy są postrzegane przez świadomość. / XVIII w./Metafizyka/George Berkeley
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Reprezentowany przez G.W.F. Hegla, sugeruje, że rzeczywistość jest ostatecznie racjonalna i zorganizowana przez idee lub ducha./ XIX wiek / Metafizyka / G.W.F. Hegel
|
|
|
Idealizm transcendentalny commencer à apprendre
|
|
Rozwinięty przez Immanuela Kanta, zakłada, że struktury umysłu kształtują naszą percepcję rzeczywistości. / XVIII / Epistomologia / Immanuel Kant
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Kierunek filozoficzny rozwinięty w Niemczech w XVIII i XIX wieku, obejmujący myśli Fichtego, Schellinga i Hegla. / XVIII – XIX w./ Metafizyka / Johann Gottlieb Fichte, Friedrich Schelling, G.W.F. Hegel
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Filozofia Hegla, według której rzeczywistość jest jednością myśli i bytu, i osiąga pełnię przez dialektyczny proces. / XIX w./ Metafizyka / G.W.F. Hegel
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Sugeruje, że rzeczywistość jest plastyczna i kształtowana przez praktyczne działania i interakcje ludzkie. / XIX w./ Filozofia pragmatyczna / Charles Sanders Peirce
|
|
|
Idealizm personalistyczny commencer à apprendre
|
|
Koncentruje się na osobie jako podstawowej kategorii filozofii i bytu. / XX w. / Filozofia personalistyczna /Emmanuel Mounier
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Podkreśla rolę sztuki i estetyki jako drogi do zrozumienia rzeczywistości./XVIII-XIX wiek /Estetyka /Friedrich Schiller
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Zakłada, że zasady moralne są zakorzenione w idealnych, niezmiennych wartościach. /XVIII wiek / Etyka / Immanuel Kant
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Nurt filozoficzny głoszący, że rzeczywistość istnieje niezależnie od umysłu i percepcji.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Nurt filozoficzny głoszący, że wiedza pochodzi głównie z doświadczenia zmysłowego.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Nurt filozoficzny głoszący, że wiedza pochodzi głównie z rozumu i racjonalnych analiz.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Nurt filozoficzny zajmujący się badaniem struktury świadomości i doświadczeń. Phainómenon": Oznacza "zjawisko" lub "to, co się ukazuje". "Logia": Oznacza "nauka", "badanie" lub "rozumowanie". Rozwinięta przez Edmunda Husserla na przełomie XIX i XX
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Nurt filozoficzny zajmujący się badaniem ludzkiej egzystencji, wolności i odpowiedzialności.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Teoria etyczna, która zakłada, że moralność działań ocenia się na podstawie ich użyteczności i zdolności do maksymalizacji szczęścia.
|
|
|
Co jest przeciwieństwem utylitaryzmu? commencer à apprendre
|
|
Przeciwieństwem utylitaryzmu, który kładzie nacisk na maksymalizację szczęścia i dobrobytu największej liczby ludzi, jest deontologia (lub etyka obowiązku).
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Nurt filozoficzny związany z Kantem, zakładający, że nasze poznanie jest ograniczone przez nasze doświadczenia i kategorie umysłu
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Pogląd, że rzeczywistość składa się z dwóch odrębnych substancji: umysłu (ducha) i materii.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Pogląd, że rzeczywistość składa się z jednej substancji, która jest albo materialna, albo duchowa.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Pogląd, że jedyną pewną rzeczywistością jest własne istnienie i własne doświadczenia.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Nurt filozoficzny zakładający, że prawda i wartość pojęć zależą od ich praktycznych skutków i zastosowań.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Pogląd, że wszelkie zdarzenia, w tym ludzkie działania, są z góry ustalone przez prawa przyrody./Pierre-Simon Laplace, Baruch Spinoza
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Pogląd, że nie wszystkie zdarzenia są zdeterminowane i że istnieje miejsce na wolną wolę. /Karl Popper, William James
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Nurt filozoficzny zakładający, że rzeczywistość można wyjaśniać w kategoriach naturalnych procesów i praw.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Pogląd, że wartości, normy i prawdy są względne do kultury, społeczeństwa lub jednostki.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Nurt filozoficzny zakładający, że pewna wiedza jest niemożliwa do osiągnięcia.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Pogląd, że Bóg i wszechświat są jednym i tym samym./Baruch Spinoza , Giordano Bruno /
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Pogląd zakładający istnienie jednego Boga, który stworzył świat i nim rządzi.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Pogląd zaprzeczający istnieniu Boga lub bogów.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Teoria etyczna, która zakłada, że przyjemność i unikanie cierpienia są najwyższymi wartościami.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
człowieczeństwo" czy "kolor". Według nominalistów, uniwersalia (ogólne pojęcia) nie istnieją jako byty realne, lecz są jedynie nazwami (łac. "nomina"), które przypisujemy grupom przedmiotów ze względu na ich wspólne cechy. /William z Ockham (XIV wiek):
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
(zwana także zasadą oszczędności) jest filozoficzną i metodologiczną - Zasada ta jest często wyrażana przez maksymę: "Nie należy mnożyć bytów ponad konieczność"
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Pogląd, że uniwersalia istnieją niezależnie od rzeczywistości umysłowej i językowej.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Pojęcie oznaczające zdolność do samodzielnego podejmowania decyzji i kierowania swoim życiem.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Heteronomia to stan, w którym decyzje i działania jednostki są kontrolowane lub determinowane przez zewnętrzne siły, reguły lub wpływy, a nie przez własną wolę.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Nurt filozoficzny i polityczny opowiadający się za maksymalizacją wolności jednostki i minimalizacją ingerencji państwa.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
System polityczny, w którym państwo kontroluje wszystkie aspekty życia społecznego i prywatnego.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Teoria filozoficzna i socjologiczna związana z Marksem i Engelsem, zakładająca, że rozwój społeczny jest napędzany przez walkę klas.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Tradycja filozoficzna rozwinięta przez takich myślicieli jak Locke, Berkeley i Hume.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Słynne stwierdzenie Kartezjusza oznaczające "Myślę, więc jestem".
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
System społeczno-ekonomiczny oparty na wspólnej własności środków produkcji.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
System społeczno-ekonomiczny dążący do równości społecznej i sprawiedliwości poprzez kontrolę państwa nad gospodarką.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Nurt filozoficzny i polityczny opowiadający się za wolnością jednostki i minimalizacją ingerencji państwa.
|
|
|
Krytyczna Teoria Społeczna commencer à apprendre
|
|
Nurt filozoficzny i socjologiczny zajmujący się krytyką społeczeństwa, kultury i polityki
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Teoria i praktyka interpretacji tekstów, zwłaszcza tekstów biblijnych i filozoficznych.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Pogląd, że złożone systemy można w pełni wyjaśnić na podstawie ich części składowych.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Pojęcie oznaczające przekraczanie granic doświadczenia, zmysłowej rzeczywistości lub ludzkiej wiedzy.
|
|
|