B: Skład chemiczny organizów

Główne związki nieorganiczne

woda, sole mineralne, nie zawierają węgla

Główne związki organiczne

związki węgla, główny składnik węgiel, duże, złożone

Ile pierwiastków wchodzi w skład organizmów?

ponad 20

mikroelementy

zawartość w suchej masie poniżej 0,01%

makroelementy

zawartość w suchej masie 0,01% lub więcej

pierwiastki biogenne (makroelementy)

C, H, O, N, S, główne składniki związków organicznych budujących wszystkie organizmy

kluczowy pierwiastek biogenny

węgiel

szkielety węglowe

podstawowe elementy strukturalne związków organicznych

węgiel wiązania też z...

wodorem, tlenem, azotem

azot

w białkach, kwasach nukleinowych

siarka

niektóre aminokwasy

fosfor

nukleotydy, kwasy nukleinowe, fosfolipidy, fosfoproteiny

Rozdzaje odziaływań chemicznych

wiązania chemiczne, oddziaływania międzycząsteczkowe

wiązania chemiczne

atomy w cząsteczkach/związkach łączą się przez elektrony walencyjne

oddziaływania międzycząsteczkowe

przyciąganie/odpychanie wolnych atomów/cząsteczek

słabe

odziaływania międzycząsteczkowe

silne

wiązania chemiczne

siła oddziaływań zależy...

ile energii dostarczyć, by zlikwidować

Ca (makro)

komórki nerwowe i mięśniowe, krzepnięcie krwi, ściana komórkowa, szkielety zwierząt

Mg (makro)

aktywator enzymów, składanie podjednostek rybosomów, chlorofil

K (makro)

impulsy nerwowe, płyny ustrojowe, aktywator enzymów

Na (makro)

impulsy nerwowe, płyny ustrojowe

Cl (makro)

równowaga wodno-mineralna, kwas solny

Fe (mikro)

białka złożone, enzymy

I (mikro)

hormony tarczycy

Cu (mikro)

enzymy, hemocyjanina

Co (mikro)

witamina B, elementy krwi, biosynteza kwasów nukeinowych, węglowodorów

F (mikro)

szkliwo zębów

Rozdzaje wiązań chemicznych

kowalencyjne spolaryzowane, niespolaryzowane, jonowe

kowalencyje spolaryzowane

do 1,7

kowalencyjne niespolaryzowane

0

jonowe

więcej niż 1,7

charakter polarny

dwubiegunowy, na atomie silniej przyciągającym delta minus, słabiej delta plus, dipol elektryczny w spolaryzowanych

odziaływania międzycząsteczkowe

dipol-dipol, jon-dipol, wiązania wodorowe, siły van der Waalsa, odziaływania hydrofobowe

odziaływania dipol-dipol

przyciąganie różnych dipoli między jonami, a polarnymi

wodorowe

między atomem wodoru delta plus, a innym elektroujemnym O, N, słabsze od kowalncyjnych, dużo

siły van der Walsaa

między niepolarnymi, przyciąganie chwilowych dipoli z ruchu elektronów, słabsze od wodorowych

hydrofobowe

w wodzie z nie dipolami (tłuszcze unikające wody), w tworzeniu błon

woda

bezbarwna, przezroczysta, światło może przenikać do 400m, umożliwia funkcjonowanie fotosyntezujących, główny składnik nieorganiczny w organizmach 70-80%, w chełbi 98%, nie reaguje z organicznymi, rozpuszczalnik polarnych