3. Rozwój człowieka

 0    62 fiche    olafhajdasz
Télécharger mP3 Imprimer jouer consultez
 
question język polski réponse język polski
rozwój osobniczy (ontogeneza) człowieka -
commencer à apprendre
obejmuje wszelkie zmiany, które zachodzą od chwili powstania pierwszej komórki nowego osobnika aż do jego śmierci
etapy rozwoju osobniczego człowieka:
commencer à apprendre
rozwój prenatalny - od poczęcia do narodzin, rozwój postanatalny - od narodzin do śmierci
gdzie najczęściej dochodzi do zapłodnienia?
commencer à apprendre
w bańce jajowodu - rozszerzonej części jajowodu w okolicy lejka
kapacytacja (uzdatnianie) plemników -
commencer à apprendre
uzdatnianie plemników przez wydzieliny dróg rodnych
zapłodnienie -
commencer à apprendre
rozpoczyna się w momencie kontaktu plemnika z żeńską komórką rozrodczą, a kończy połączeniem się tych komórek
polispermia -
commencer à apprendre
wnikanie do jednej komórki jajowej więcej niż jednego plemnika
enzymy akrosomalne -
commencer à apprendre
ułatwiają plemnikom przenikanie przez wieniec promienisty i osłonkę przejrzystą
rozwój prenatalny:
commencer à apprendre
zarodkowy i płodowy
rozwój zarodkowy -
commencer à apprendre
trwa przez pierwsze 8 tygodni ciąży i liczy się od momentu powstania zygoty do wykształcenia się zawiązków wszystkich narządów. Obejmuje bruzdkowanie, gastrulację i organogenezę
rozwój płodowy -
commencer à apprendre
od 9 tygodnia do porodu, wykształcenie narządów ostatecznych, wzrost płodu, osiągnięcie stadium pozwalającego na przeżycie poza organizmem matki
zapłodnienie -
commencer à apprendre
połączenie plemnika z komórką jajową, zakończenie drugiego podziału mejotycznego komórki jajowej, powstanie zygoty
bruzdkowanie -
commencer à apprendre
wielokrotne podziały blastomerów, powstanie moruli, a następnie blastuli, ok. 7 dnia rozwoju - implantacja
gastrulacja -
commencer à apprendre
powstanie listków zarodkowych (pierwotnych tkanek): ektoderma, endoderma i mezoderma
organogeneza -
commencer à apprendre
wykształcenie się narządów pierwotnych
blastomer -
commencer à apprendre
każda komórka potomna powstała na skutek podziałów mitotycznych zygoty podczas stadium bruzdkowania
morula -
commencer à apprendre
skupienie 12-16 blastomerów
trofoblast -
commencer à apprendre
ściana blastocysty
węzeł zarodkowy -
commencer à apprendre
skupienie komórek znajdujących się wewnątrz pęcherzyka w jednym końcu przy trofoblaście
ile trwa rozwój prenatalny?
commencer à apprendre
przeciętnie 280 dni (40 tygodni)
około 30 godzin po zapłodnieniu
commencer à apprendre
zachodzi podział zygoty rozpoczynający bruzdkowanie. W jego efekcie powstają dwie identyczne komórki, zwane blastomerami
dwa dni po zapłodnieniu
commencer à apprendre
zarodek składa się z czterech komórek. Kolejne podziały odbywają się co 10-12 godz.
po trzech dniach
commencer à apprendre
zarodek składa się z 16 blastomerów i jest nazywany morulą. Nie zmienia on wielkości, ponieważ ogranicza go osłonka przejrzysta. Z tego też względu powstające komórki są coraz mniejsze
po czterech dniach
commencer à apprendre
liczba komórek nadal wzrasta. Między komórkami stopniowo gromadzi się płyn powodujący spłaszczenie się komórek tworzących ścianę pęcherzyka
około siedem dni po zapłodnieniu
commencer à apprendre
zarodek ma postać blastocysty, czyli wypełnionego płynem pęcherzyka, którego ściana nazywana jest trofoblastem. We wnętrzu blastocysty przy jednym z biegunów znajduje się skupienie komórek nazywane węzłem zarodkowym. Z niego rozwija się ciało zarodka
około ósmego dnia po zapłodnieniu
commencer à apprendre
blastocysta uwalnia się z osłonki przejrzystej i zagnieżdża się w błonie śluzowej macicy. Implantację umożliwiają wydzielane przez trofoblast enzymy trawiące śluzówkę macicy
pod koniec drugiego miesiąca ciąży
commencer à apprendre
zarodek ma ok. 3 cm długości i masę ok. 10 g. Na jego nieproporcjonalnie dużej głowie widać oczy i zarys nosa. Na kończynach można dostrzec palce rąk i stóp
pod koniec trzeciego miesiąca ciąży
commencer à apprendre
płód ma wykształcony układ mięśniowy i nerwowy. Reaguje na bodźce, porusza kończynami, choć ruchy te nie są jeszcze wyczuwane przez matkę. Na palcach rąk i stóp pojawiają się paznokcie. Płód ma ok. 10 cm długości i ok. 30 g
pod koniec szóstego miesiąca ciąży
commencer à apprendre
proporcje ciała płodu są podobne jak u noworodka. Jego szkielet kostnieje, dojrzewają narządy wewnętrzne. Płuca zaczynają wytwarzać surfaktant - substancję chroniącą pęcherzyki płucne przed zapadaniem się. Wykształcone są narządy zmysłów
płód potrafi odróżnić głos matki od innych głosów. Ma ok. 30 cm długości i waży ok 640 g.
w dziewiątym miesiącu ciąży
commencer à apprendre
płód jest zdolny do podjęcia czynności życiowych poza organizmem matki. W większości wypadków znajduje się już w pozycji odpowiedniej do porodu, czyli głową skierowaną w dół. Ma ok. 50 cm długości i masę ok. 3500 g.
łożysko -
commencer à apprendre
wspólny narząd organizmu matki i płodu, umożliwia wymianę substancji między organizmem płodu a organizmem matki. Składa się z dwóch części: płodowej i matczynej
jak łożysko łączy się z płodem?
commencer à apprendre
za pomocą sznura pępowinowego, wewnątrz którego znajdują się trzy naczynia krwionośne: dwie tętnice pępkowe i żyła pępkowa - zanurzone w swoistej tkance o konsystencji galarety co zapobiega załamywaniu się w czasie ruchów płodu
bariera łożyskowa -
commencer à apprendre
cienka warstwa tkanki, która oddziela układ krążenia matki i płodu. Ta droga odbywa się wymiana gazów, substancji odżywczych, wody, soli mineralnych i ppm
hormony wydzielane przez łożysko:
commencer à apprendre
gonadotropina kosmówkowa (hCG), somatotropina kosmówkowa (hCS), progesteron, estrogeny, relaksyna
gonadotropina kosmówkowa (hCG) -
commencer à apprendre
do czwartego miesiąca ciąży utrzymuje ciałko żółte wydzielające progesteron, u płodów męskich pobudza wydzielanie testosteronu przez jądra, zwiększa wydzielanie hormonów tarczycy, tłumi reakcję immunologiczną i zapobiega odrzuceniu płodu przez org. matki
somatotropina kosmówkowa (hCS) -
commencer à apprendre
zapewnia dostateczną ilość składników odżywczych dla płodu przez wzmożony rozkład tłuszczów, ograniczenie zużycia glukozy przez matkę, zatrzymywanie azotu, wapnia i potasu. Wraz z prolaktyną przygotowuje gruczoły mlekowe do laktacji (wydzielania mleka)
progesteron -
commencer à apprendre
niezbędny do utrzymania ciąży, od czwartego miesiąca ciąży wydzielany przez łożysko, utrzymuje błonę śluzową macicy w stanie fizjologicznej aktywności, hamuje samoistne skurcze macicy, wstrzymując poród, pobudza gruczoły mlekowe
tłumi reakcję immunologiczną i zapobiega odrzuceniu płodu przez organizm matki
estrogeny -
commencer à apprendre
utrzymują błonę śluzową macicy w stanie fizjologicznej aktywności, regulują syntezę progesteronu przez dostępność cholesterolu, zwiększają wrażliwość macicy na oksytocynę
relaksyna -
commencer à apprendre
zmniejsza kurczliwość macicy, rozluźnia więzadło łonowe
błony płodowe:
commencer à apprendre
owodnia, kosmówka, omocznia, pęcherzyk żółtkowy
zadania błon płodowych:
commencer à apprendre
ochrona zarodka, a następnie płodu przed wpływem środowiska zewnętrznego oraz pośredniczenie w wymianie substancji między organizmem matki a zarodkiem, a następnie płodem
owodnia -
commencer à apprendre
cienka błona otaczająca cały zarodek, wypełniona płynem owodniowym; amortyzuje i utrzymuje odpowiednią temperaturę płodu
kosmówka -
commencer à apprendre
posiada liczne palczyste wyrostki (kosmki); wymiana substancji między matką a płodem, tworzenie łożyska
omocznia -
commencer à apprendre
początkowo ślepo zakończony uchyłek, później zrasta się z kosmówką; tworzenie naczyń krwionośnych łączących płód z łożyskiem
pęcherzyk żółtkowy -
commencer à apprendre
niewielka struktura zbudowana z ok. 100 komórek; wytwarzanie elementów morfotycznych krwi, powstawanie gonocytów
teratogen -
commencer à apprendre
szkodliwy czynnik środowiska zewnętrznego prowadzący do powstania anomalii rozwojowych w trakcie rozwoju osobniczego
teratogeny fizyczne:
commencer à apprendre
wysoka temperatura, promieniowanie jonizujące, ultrafioletowe i rentgenowskie
teratogeny chemiczne:
commencer à apprendre
substancje spożywane lub w inny sposób przyswajane przez matkę, np. niektóre leki, alkohol, dym tytoniowy
teratogeny biologiczne:
commencer à apprendre
wirusy oraz mikroorganizmy chorobotwórcze (bakterie, protisty pasożytnicze)
diagnostyka prenatalna:
commencer à apprendre
ultrasonografia (USG), amniopunkcja
ultrasonografia (USG) -
commencer à apprendre
umożliwia rozpoznanie większości wad strukturalnych zarodka i płodu, wykorzystuje się ultradźwięki
amniopunkcja -
commencer à apprendre
polega na nakłuciu owodni i pobraniu niewielkiej ilości płynu owodniowego, w którym znajdują się złuszczone komórki płodu
wyróżnia się trzy fazy porodu:
commencer à apprendre
faza pierwsza - od rozpoczęcia akcji porodu do pełnego rozwarcia szyjki macicy. Stopniowo nasilające się skurcze powodują przemieszczanie się płodu w kierunku rozszerzającej się szyjki macicy
faza druga (poród właściwy) - następuje pęknięcie owodni i odejście wód płodowych. Intensywne skurcze przesuwają dziecko przez szyjkę macicy i przez pochwę, po wydostaniu się na zewnątrz główki rodzi się reszta ciała dziecka
faza trzecia - od przecięcia pępowiny do wydalenia łożyska i błon płodowych
ocena stanu zdrowia noworodka -
commencer à apprendre
według skali Apgar, 5 badań (tętno, oddech, napięcie mięśniowe, pobudliwość, barwa skóry), za każde noworodek możne dostać 0-2p. ogólnie 10p. Wynik poniżej 3 - dziecko wymaga szczególnej opieki, 4-6 - średni wynik, 7< dobry wynik
okresy w rozwoju postnatalnym:
commencer à apprendre
okres noworodkowy, niemowlęcy, poniemowlęcy, dzieciństwa, dojrzewania, dorosłości, przekwitania, starości
okres noworodkowy -
commencer à apprendre
do ok. 4 tyg. życia; zmiany w budowie narządów wewnętrznych przystosowujące organizm do samodzielnego życia
okres niemowlęcy -
commencer à apprendre
do ok. 1 roku życia; szybki wzrost ciała, przyrost jego masy, wzrost sprawności ruchowej, początek nauki mówienia
okres poniemowlęcy -
commencer à apprendre
do ok. 3 roku życia; wykształcenie pionowej postawy ciała, rozwój zdolności koncentracji i kojarzenia
okres dzieciństwa -
commencer à apprendre
od ok. 3 roku życia; rozwój zdolności intelektualnych, myślenia abstrakcyjnego, nauka zachowań społecznych
okres dojrzewania -
commencer à apprendre
u dziewcząt od ok. 9 roku życia, u chłopców od ok. 11 roku życia; rozpoczęcie funkcjonowania gruczołów płciowych, rozwój cech fizycznych typowych dla płci
okres dorosłości -
commencer à apprendre
od ok. 25 roku życia; pełna dojrzałość fizyczna, psychiczna, emocjonalna i społeczna
okres przekwitania -
commencer à apprendre
u kobiet - po 45-55 roku życia, u mężczyzn - po 55 roku życia; zmniejszenie stężenia hormonów płciowych, ustanie miesiączkowania u kobiet, obniżenie zdolności rozrodczych u mężczyzn
okres starości -
commencer à apprendre
po okresie przekwitania; osłabienie sprawności narządów wewnętrznych, zmniejszenie odporności organizmu

Vous devez vous connecter pour poster un commentaire.