21 Prawoznawstwo - system aksjologiczny prawodawcy jako granica prawa

granice prawa w ujęciu negatywnym

ograniczenia dla działalności prawodawcy, które mogą być kwalifikowane z punktu widzenia: TEORETYCZNEGO, POSTULATYWNEGO, NORMATYWNEGO

teoretyczny punkt widzenia granic prawa

granice prawa to BARIERY FAKTYCZNE, których NIE MOŻNA przekraczać, jeżeli prawo ma działać skutecznie, przekroczenie granicy = NIEEFEKTYWNOŚĆ PRAWA

postulatywny punkt widzenia granic prawa

granice prawa to BARIERY FAKTYCZNE, których NIE POWINNO się przekraczać, jeśli prawo ma spełniać określone oczekiwania

normatywny punkt widzenia granic prawa

granice prawa to BARIERY FAKTYCZNE, których NIE MA PRAWA się przekraczać, gdyż ustawodawca jest związany normami stojącymi ponad nim

normy stojące ponad prawodawcą

1 normy niezależne od prawodawcy, niezmienne i bezwzględnie wiążące 2 normy będące wyrazem samoograniczania się prawa

relacja prawo a wartości z perspektywy ZEWNĘTRZNEJ

rozważana jako relacja między odrębnymi systemami - PRAWNYM i AKSJOLOGICZNYM

system aksjologiczny

utożsamiany jest z systemem moralnym

typy reakcji na stwierdzenie niezgodności między prawem a wartościami

1 utrata obowiązywania norm prawa pozytywnego w przypadku konfliktu z prawem natury 2 negatywna ocena norm prawa pozytywnego 3 zarzut DYSFUNKCJONALNOŚCI systemu prawnego przy niezgodności z normami moralnymi

zinstytucjonalizowane reakcje na niezgodność prawa z wartościami

1 cywilne nieposłuszeństwo 2 prawo oporu 3 formuła Radbrucha

ujęcie zewnętrzne granic prawa

granicą dla systemu prawa jest RADYKALNA NIEZGODNOŚĆ jego norm z normami dominującego SYSTEMU AKSJOLOGICZNEGO

ujęcie wewnętrzne granic prawa

granicą dla systemu prawa jest SYSTEM AKSJOLOGICZNY SAMEGO PRAWODAWCY

w ujęciu wewnętrznym granice prawa wyznacza:

1 ZGODNOŚĆ norm z wartościami obowiązującymi prawnie 2 w przypadku kolizji wartości w prawotwórstwie i stosowaniu prawa konieczność wylegitymowania wyboru PROCEDURĄ WYWAŻENIA 3 w analogicznych kolizjach ZASADA JEDNOLITOŚCI 4 kryterium NEGATYWNE

kryterium negatywne

niezgodność wyraźna z powyższymi punktami skutkuje niekonstytucyjnością, nielegalnością, nieważnością danego prawa

system aksjologiczny prawodawcy

jest wcześniejszy niż system normatywny

każdy model racjonalnego prawodawstwa

zakłada jako element konieczny OKREŚLENIE CELU DZIAŁAŃ PRAWOTWÓRCZYCH, a cel jako pożądany stan rzeczy sam jest wartością albo czymś wartościowym

przyjęcie danego systemu aksjologicznego

prawodawca pewien podzbiór tego systemu przekłada na normy: 1 reguły 2 normy programowe 3 zasady

reguły

wyrażenia, które przedmiotem obowiązku czynią z góry definiowane ZACHOWANIE kwalifikowane przez prawodawcę jako najwłaściwszy sposób spełnienia danej wartości

normy programowe

wyrażenia, które przedmiotem obowiązku czynią OKREŚLONE POLITYKI, które mają postać spełnienia wartości społecznych

zasady

wyrażenia, które przedmiotem obowiązku czynią REALIZACJĘ OKREŚLONEJ WARTOŚCI - wybór zachowania przypisuje się adresatowi normy

wartości prawnie wiążące

wartości, które na mocy przede wszystkim aktu stanowienia stają się obowiązującymi prawnie - analogicznie do stanowienia i obowiązywania norm prawnych

wartości prawnie wiążące - 2

nie ma znaczenia czy dana wartość miała wcześniej określony kształt jako norma moralna/obyczajowa ani czy wykreowano ją w całości, merytorycznie i formalnie

odkodowywanie wartości prawnych

interpretator ma do czynienia z CZYMŚ DANYM, jest to więc analogiczne do odkodowywania norm, wartości mogą być UJMOWANE WPROST

subsystemy systemu wartości prawodawcy

1 wartości prawnie wiążące 2 wartości do jakich prawodawca kieruje podmiot stosujący prawo 3 wartości uniwersalne i ogólnoludzkie

wartości uniwersalne i ogólnoludzkie

ich wiązanie ma źródło w założeniu, że ludzie akceptują pewne wartości jako elementarne i domagają się ich realizacji