question |
réponse |
commencer à apprendre
|
|
nauka o wzajemnych zależnościach między organizmami oraz między organizmami a otaczającym je środowiskiem
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
grupa osobników jednego gatunku, zamieszkujących dany teren w określonym czasie
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
zespół organizmów różnych gatunków, ogół populacji zamieszkujących dany teren, układ złożony z producentów i konsumentów; w jego skład wchodzi część roślinna (fitocenoza) i zwierzęca (zoocenoza)
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
kompletna jednostka ekologiczna, składająca się z wszystkich organizmów zamieszkujących dany teren (biocenoza) i ich środowiska nieożywionego (biotop)
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
duża jednostka ekologiczna złożona z ekosystemów, zajmująca określony obszar geograficzny; dominuje w niej określona formacja roślinna i charakterystyczna fauna; przykłady: tajga, tundra, sawanna
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
strefa wystepowania organizmów (część litosfery 2-3 km w głąb, część atmosfery do wysokości 10 km, hydrosfera oraz wszystkie organizmy zamieszkujące wymienione strefy), wszystkie biomy Ziemi
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
strefa, w której zaznacza się działalność człowieka lub część biosfery przekształcona przez człowieka
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
suma genów wszystkich osobników dane populacji; podlega zmianom w wyniku doboru naturalnego i mutacji
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
łączna liczba osobników tworzących daną populację
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
gwałtowny wzrost liczebności populacji
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
stosunek liczebności populacji do zajmowanej przez nią przestrzeni
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
liczba młodych pojawiająca się w określonym czasie w przeliczeniu np. na 1000 osobników populacji lub 1000 samic w wieku rozrodczym
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
liczba osobników populacji ginących w określonej jednostce czasu; im większy jest opór środowiska, tym większa śmiertelność
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
różnica między liczbą urodzeń, a liczbą zgonów osobników na danym obszarze i w określonym czasie
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
obszar, na którym wystepują osobniki należące do danej populacji
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
przestrzenny rozkład osobników na terenie zajmowanym przez populację (sposób w jaki osobniki zasiedlają swój areał); wyróżnia się rozmieszczenie równomierne, losowe, skupiskowe
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
proporcje liczebności osobników będących w różnym przedziale wiekowym; pozwala ustalić charakter populacji: rozwijająca, stabilna czy wymierająca
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
procentowy udział samców i samic w populacji
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
przejawia się małą, rozłożoną w czasie rozrodczością; prowadzi do sukcesu w środowisku stabilnym, gdzie wystarcza mała liczba potomstwa, ale dobrze wyposażonego
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
przejawia się bardzo wysoką rozrodczością (w krótkim czasie) i śmiertelnością; sprawdza się w warunkach niestabilnych; występuje np. u ostryg
|
|
|
czynniki wpływające na liczebność populacji commencer à apprendre
|
|
imigracja, śmiertelność, rozrodczość, emigracja
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
producenci, konsumenci, reducenci
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
autotrofy (fotoautotrofy, chemoautotrofy) - głównie rośliny zielone i niektóre organizmy; same produkują sobie pokarm z substancji nieorganicznych przy udziale energii słonecznej lub chemicznej
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
heterotrofy, odżywiające się żywą biomasą oraz saprofagi, odżywiające się martwą materią organiczną
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
destruenci - głównie bakterie i grzyby; rozkładają martwą materię na proste związki nieorganiczne pobierane przez rośliny do procesu fotosyntezy
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
szereg grup organizmów ustawionych w takiej kolejności, że każda grupa poprzednia stanowi podstawę pożywienia następnej
|
|
|
rodzaj łańcucha pokarmowego commencer à apprendre
|
|
spasania (łańcuch biofagów) detrytusowe (łańcuch saprofagów), pasożytów
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
jedna z populacji odnosi korzyści, druga pozostaje obojętna; np. szakale odżywiające się resztkami pozostawionymi przez lwy
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
symbioza fakultatywna lub przygodna, obie populacje odnoszą korzyści, ale ich współpraca nie jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania w biocenozie
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
symbioza obligatoryjna lub konieczna; współżyjące populacje odnoszą korzyści, a ich współpraca jest tak daleko posunięta, że nie mogą żyć bez siebie
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
osobniki jednej populacji są zabijane i stanowią pożywienie dla innej populacji; obie populacje wpływają na swoje liczebności
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
populacja pasożyta zyskuje, populacja żywiciela traci. oddziaływanie bardzo podobne do drapieżnictwa, ale pasożyt nie zabija swojego żywiciela, gdyż wiązałoby się to z jego własną śmiercią
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
populacja A wytwarza substancję szkodliwą dla populacji B, którą najczęściej wydziela do otoczenia, hamując wzrost populacji B; np. antybiotyki wytwarzane przez grzyby hamują wzrost bakterii
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
przynosi straty obu populacjom; konkurujące populacje są do siebie podobne, ich nisze ekologiczne pokrywają się częściowo; populacja konkurują o dostęp do wody, światła, pożywienia, terytorium do rozrodu itp.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
osobniki jednej populacji szkodzą osobnikom drugiej populacji, same nie odnosząc z tego powodu korzyści
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
obie populacje nie maja na siebie żadnego wpływu
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
ilość biomasy wyprodukowanej w jednostce czasu w przeliczeniu na jednostkę powierzchni (lub objętości) ekosytemu
|
|
|
produktywność pierwotna brutto commencer à apprendre
|
|
ogólna; całość wypodukowanej przez przez producentów materii organicznej
|
|
|
produktywność pierwotna netto commencer à apprendre
|
|
mniej więcej połowa produkcji pierwotnej brutto, która zostaje zmagazynowana jako biomasa w tkankach roślinnych
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
wtórna brutto, całkowita ilość materii organicznej wyprodukowana przez konsumentów
|
|
|
produktywność wtórna netto commencer à apprendre
|
|
biomasa, jaką łącznie zmagazynowali konsumenci (po odliczeniu strat na oddychanie, utrzymanie stałej temperatury ciała itp.)
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
proces kierunkowych zmian prowadzących do stopniowego przekształcania się ekosytemów; polega na następujących po sobie ukierunkowanych zmianach, którym ulega roślinność łącznie z mikroorg grzybami oraz populacją zwierzęcą i warunkami siedliskowymi
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
zachodzi na terenie wcześniej niezajętym żadną biocenozą (odsłonięte zbocze klifowe, wyspy wulkaniczne, nagie skały, piaszczyste plaże)
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
zachodzi na terenie wcześniej zajętym przez biocenozę, która została zniszczona (ugory, obszary okresowo zalewane, wyręby, pożarzyska)
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
stadium pionierskie (inicjalne - pierwszy zespół serii), kolejne stadia seralne, klimaks (ostateczna postać ekosystemu)
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
przystosowanie do życia organizmów w określonym środowisku
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
populacja danego gatunku przystosowana do życia w specyficznych warunkach środowiskowych
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
czynnik, którego w środowisku jest najmniej w stosunku do potrzeb danego organizmu, działa organiczająco na wzrost i rozwój tego organizmu
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
zakres wartości danego czynnika środowiskowego (np. temperatury), w którym organizm jest w stanie rozwijać się i funkcjonować; dolna granica to minimum, górna - maksimum, średnia (najlepsza) to optimum
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
przedział między minimalną a maksymalną wartością danego czynnika środowiskowego, w którym organizm może funkcjonować
|
|
|
prawo tolerancji Shelforda commencer à apprendre
|
|
dany organizm może żyć i rozwijać się w określonym środowisku pod warunkiem, że występują wszystkie niezbędne mu do życia czynniki, a ich zakres tolerancji nie przekracza minimalnej i maksymalnej wartości tych czynników
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
organizmy o szerokim zakresie tolerancji ekologicznej w odniesieniu do czynników środowiskowych
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
organizmy o wąskim zakresie tolerancji ekologicznej w odniesieniu do czynników środowiskowych
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
współdziałanie w czasie czynników środowiskowych, takie, że ich efekty mogą się wzajemnie potęgować lub znosić
|
|
|
czynniki wpływające na rozmieszczenie organizmów na świecie commencer à apprendre
|
|
biogenetyczne, ekologiczne, przeszłość ekologiczna, antropogeniczne
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
rośliny obojętne na intensywność oświetlenia
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
rośliny, dla których najdogodniejsza temperatura do rozwoju to 20 stopni, rośliny alpejskie i arktyczne
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
rośliny, dla których najdogodniejsza temperatura do rozwoju to 20-30 stopni, rośliny różnych stref klimatycznych
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
rośliny, dla których najdogodniejsza temperatura do rozwoju wynosi od powyżej 25 do powyżej 40 stopni
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
zasiedlają gleby ubogie w związki mineralne, takie jak magnez, potas, siarka, wapń, fosfor, żelaza, sód, azot.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
zasiedlają gleby bogate w związki mineralne, wykazują zwiększone rozmiary organów nadziemnych
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
rośliny, które zamieszkują gleby kwaśne (pH 6,7-4,0)
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
rośliny, zamieszkujące gleby kwaśne, zasadowe i obojętne (pH 7,2-6,8)
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
rośliny zasadolubne, zamieszkujące gleby zasadowe (pH 8,5-7,0)
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
rośliny ziemnowodne, szuwarowe
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
rośliny siedlisk stale wilgotnych
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
rośliny siedlisk średnio zaopatrzonych w wodę
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
rośliny terenów o stałym lub długotrwałym niedoborze wody
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
rośliny przystosowane do życia na glebach piaszczystych
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
rośliny żyjące na terenach narażonych na częste występowanie pożarów
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
rośliny przystosowane do życia na glebach o podwyższonej zawartości metali, również metali ciężkich
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
bioindykatory; organizmy szczególnie wrażliwe na określone atrybuty środowiskowe (nie tylko zanieczyszczenia), będące dzięki temu wyznacznikami stanu środowiska w miejscu swego występowania
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
klim. okołobiegunowy długie ostre zimy, krótkie lata. ubogie gleby, górna warstwa odmarza latem, w zime jest wieczna zmarzlina. Ogranicza to wzrost i rozwój roślin. Występują tu niskie rośliny i krzewinki. Zwierzęta odporne na chłód mało jedzenia, Renifer
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
klim umiarkowany chłodny dł. mroźne zimy, ubogie gleby. Są tu drzewa iglaste odporne na niedobór wody jodły, sosny,świerki. Podszyt i runo słabo rozwinięte bo jest mało światła. Zwierzęta to łosie, gronostaje, wilki, niedźwiedzie brunatne.
|
|
|
las liściasty strefy umiarkowanej commencer à apprendre
|
|
umiarkowanyciepły/4poryroku/Żyznegleby/drzewaliściaste/deby/klony/buki/jesiony/ lipy.Światło dociera do głębszych warstw-jest gesty podszyt tj. leszczyny/dobrze rozwinięte runo(mchy/borówki/grzyby). Dużo jedzenia-dużo ssaków jelenie/dziki/borsuki/ lisy
|
|
|
roślinność typu śródziemnomorskiego commencer à apprendre
|
|
klimat podzwrotnikowy(gorące lata/łagodne wilgotne zimy). Zyzne gleby/rosną tu sklerofity/mają skórzaste liście-zapobiegaja parowaniu wody/charakterystycznymi roslinami sa oliwki/cyprysy/zwierzeta/zolw grecki/wąż eskulapa/szakale.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
umiarkowany ciepły(gorące lata/ostre zimy/niewielkie opady)żyzne gleby/roślinność-różne garunki traw do 2,5 metra/dobrze ukorzenione przez niedostatek wody-nie rosna tu drzewa. Ssaki roślinożerne/susły/antylopy/kojot/lis stepowy/bażanty/kuropatwy
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
klimat równikowy(wysoka temperatura, 2 pory roku/sucha/deszczowa) Ubogie gleby/przystosowane do suszy trwardolistne trawy/rzadziej pojedyncze krzewy i drzewa np/akacje/baobaby. Typowymi zwierzętami są/słonie/antylopy/zebry/lwy.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
zwrotnikowy suchy(gorąco w dzien/zimno w nocy/małe opady) Mało wody/ubogie gleby/mało roślinności-głównie kserofity(kaktusy/aloesy) oraz sklerofity. Niewielkie zwierzęta-nocny tryb życia skorpiony/węże/jaszczurki/skoczki pustynne.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
równikowy wilgotny/cały rok wysoka temp/obfite opady/ubogie gleby/duża różnorodność gatunkowa/drzewa mahoniowe/hebanowe/liczne lijany i epifity np storczyki/zwierzęta prowadzące nadrzewny tryb życia/leniwce/rzekotki/kameleony/ptaki
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
elementy środowiska nieożywionego, tj. nasłonecznienie, wiatr oraz czynniki podłoża-zawartość wody i soli mineralnych.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
elementy środowiska ożywionego, oddziaływania wewnątrzgatunkowe i międzygatunkowe
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Wszystkie wymagania niezbędne do życia, wzrostu i rozmnażania się osobnika lub gatunku oraz funkcja jaką pełni on w biocenozie.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Fizyczna przestrzeń, w której występuje dany osobnik lub gatunek. Może to być obszar lądowy lub wodny, wyodrębniony na podstawie cech geograficznych, klimatycznych lub glebowych.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
rośliny przystosowane do ograniczonej transpiracji-dobrze rozwinięty system korzeniowy-małe twarde skórzaste liście-i łodygi przejmujące funkcje fotosyntetyczne
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
rośliny przystosowane do magazynowania wody-słabo rozwinięty system korzeniowy i grube i mięsiste liście do magazynowania wody.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
na populacje wpływają ograniczająco zbyt małe i zbyt duże zagęszczenia. Zbyt małe utrudnia znalezienie partnera do rozrodu, a zbyt duże prowadzi do stresu przegęszczenia,
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
najważniejsze dla rozwoju bioróżnorodności to roczna suma opadów i średnia roczna temperatura. Największa różnorodność występuje na obszarach o dużej rocznej sumie opadów oraz o dużej średniej temperaturze powietrza.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
gatunek wprowadzony na obcy teren
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
gatunek obcy, który stanowi zagrożenie dla rodzimych organizmów, ponieważ nie ma naturalnych wrogów
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
proces w którym wyginięcie 1 gatunku-garunku zwornikowego powoduje zakłócenia w łańcuchach pokarmowych oraz zależnościach międzygatunkowych
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
gatunek kluczowy dla funkcjonowania danego ekosystemu
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
biomy słodkowodne/morskie/eustaria(tereny przejściowe między rzeką a morzem)
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
nauka o zmianach zachodzących w środowisku przyrodnicznym pod wpływem człowieka oraz o sposobach zapobiegania negatywnym skutkom działaności człowieka
|
|
|
zanieczyszczenia atmosfery commencer à apprendre
|
|
SO2, tleki azotu, tlenek węgla, pyły, metale ciężkie, amoniak
|
|
|
globalne ocieplenie klimatu commencer à apprendre
|
|
wzrost średniej rocznej temperatury powietrza, który wynika z efektu cieplarnianego
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
naturalny proces umożliwiający istnienie życia na ziemii, polega na zatrzymywaniu ciepła blisko jej powierzchni dzięki gazom cieplarnianym(co2, metan, para wodna)
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
spowodowane obecnoscia hno3, h2so4 w deszczu, skutki to obumieranie lasów, degradacja wód i gleby, uwalnianie metali ciężkich, skażenie żywności metalami ciężkimi)
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
tlenki siarki, tlenki węgla, pyły-zaburzenia wymiany gazowej
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
tlenki azotu, węglowodory, powstają toksyczne zanieczyszczenia np ozon. Skutki-uszkodzenia tkanek organizmu, zwiększone ryzyko powstawania nowotworów oraz podrażnienie błon śluzowych.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
filtry kominowe, niezanieczyszczające powietrza procesy produkcyjne, modernizacja urządzeń produkcyjnych, środki transportu o małym zanieczyszczneniu, eneria odnawialna, zwiekszenie liczy terenów zielonych
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
spadek bioróżnorodności w zbiornikach wodnych, metale ciężkie akumulują się w organizmach, na każdym poziomie troficznym ich stezenie rosnie co zaburza funkcjonowanie układu nerwowego.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
nadmierny wzrost żyzności zbiorników wodnych następujący wkskutek działalności człowieka. Np nawozy, podniesienie temperatury wody. Nadmiar fitoplanktonu, obumiera opada na dno i zwiększa liczbe destruentów, przez co maleje stezenie tlenu w wodzie.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
oczyszczanie ścieków, zabezpieczenie fałd i wysypisk, napowietrzanie wód stojących, ograniczenie stosowania nawozów sztucznych w rolnictwie.
|
|
|
źródła zanieczyszczeń gleb commencer à apprendre
|
|
zakłady przemysłowe(metale ciężkie) transport(tlenki azotu i zwiazki ołowiu), działaność rolnicza(pestycydy)
|
|
|
skutki zanieczyszczeń gleb commencer à apprendre
|
|
zmiana odczynu gleb-jałowienie gleb, zanieczyszczenie azotanami powoduje zmniejszenie odporości roślin na choroby i szkodniki, zanieczyszczanie wód gruntowych
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
przywrócenie glebom zniszczonym w skutek działaności człowieka dawnej funkcji biologicznej i wartości użytkowej. Dodawanie nawozów, podwyższanie pH, nawożenie pruchnicą.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Ma na celu zachowanie obszarów cennych przyrodniczo w niezmienionym stanie, polega na zabezpieczeniu terenu przed wpływami zewnętrznymi i powstrzymywaniu się w ingerencje w przyrodę.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
polega na zastosowaniu zabiegów zmierzających do zachowania lub przywrócenia pożądanego stanu liczebności konkretnych gatunków zamieszkujących dany ekosystem czy całego ekosystemu.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
czynne działania ochronne mające na celu odtworzenie gatunku, w przypadku gdy jego populacja jest zbyt mała aby mogła się sama odtworzyć.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
powtórne umieszczenie osobników danego gatunku w miejscu gdzie wcześniej ten gatunek wyginął.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
na obszarach nią objętych ingerencja człowieka w ekosystem jest zabroniona.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
na obszarach nią objętych dopuszcza się różne formy gospodarowania. W wypadku objętego nią gatunku możliwa jest regulacja jego liczebności.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
prowadzi się ją w miejscu naturalnego występowania gatunku lub elementu przyrody nieożywionej, tworzenie obszarów ochronnych
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
prowadzi się ją poza miejscem naturalnego występowania gatunku lub elementu przyrody nieożywionej. Jej celem jest rozmnożenie lub zachowanie puli genowej gatunku. Banki genów
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
najważniesza forma ochrony przyrody w polsce, obejmuje teren >1000ha, którego przyroda jest zachowana w stanie niezmienionym, zakaz polowania, otoczony jest otuliną
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
Jest tworzony w celu ochrony ekosystemów naturalnych, siedlisk, zagrożonych wyginięciem gatunków.
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
nieduży obszar, który podlega ochronie ze względu na walory przyrodnicze, dobrze rozwinięta jest infrastruktura turystyczna.
|
|
|
obszar chronionego krajobrazu commencer à apprendre
|
|
najmniej restrykcyjna forma ochrony, obejmuje teren wyróżniający się krajobrazowo. Służy jako łącznik między innymi formami ochrony obszarowej, teren zwykle przeznaczony do wypoczynku, działaność gospodarcza podlega tu niewielkim ograniczeniom.
|
|
|
międzynarodowe programy ochrony przyrody w polsce commencer à apprendre
|
|
program UNESCO"człowiek i biosfera"-strefy rezerwatu biosfery oraz europejska sieć ekologiczna natura 2000-obszary specjalne ochrony ptaków-specjalne obszary ochrony siedlisk
|
|
|
Wybrane umowy międzynarodowe ratyfikowane przez Polskę commencer à apprendre
|
|
konwencja ramarska(ochrona obszarów wodno-błotnych), konwencja waszyngtońska CITES(kontrolowanie handlu i obrotu gatunkami zagrożonymi wyginięciem, konwencja bońska(ochrona dzikich zwierząt migrujących przez granice państw)
|
|
|
commencer à apprendre
|
|
lista gatunków zagrożona wyginięciem prowadzona orzez IUCN
|
|
|